Đèn pha trên ô tô đang ngày càng hiện đại hơn, sáng hơn, xa hơn và thân thiện hơn bao giờ hết. Nhưng theo Viện nghiên cứu an toàn giao thông quốc gia Mỹ IIHS, điều đó không có nghĩa là chúng thực sự tốt.
Trong hai năm qua, cơ quan nghiên cứu độc lập, phi lợi nhuận của Mỹ, đại diện cho các công ty bảo hiểm lớn trong việc làm giảm tổn thất do tai nạn giao thông, đã tung ra bốn nghiên cứu với kết luận rằng: hầu hết đèn pha trên các phương tiện họ đã thử nghiệm đều không đủ tốt.
Đèn pha "tồi tệ" xuất hiện trên cả xe sản xuất ở Mỹ lẫn bên ngoài, xe du lịch hay xe tải, sang trọng hay bình dân.
Sự chỉ trích này xuất hiện vào một thời điểm thú vị của ngành công nghiệp ô tô. Những chiếc xe mới xuất hiện cho thấy các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp đang trong thời kỳ hoàng kim về chất lượng đèn xe. Đèn pha trở thành tác phẩm nghệ thuật. Nhờ chuyển đổi từ bóng halogen sang đèn LED sáng hơn, cũng như khả năng ngày càng tăng cao trong sản xuất, các nhà thiết kế được tự do biến hóa đèn pha, sao cho chúng thật ăn khớp và đẹp đẽ với với các tấm khung và mui xe.
Nhưng IIHS không đồng ý với điều đó. Trong nghiên cứu đến từ một tổ chức có ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng, chỉ có 4 mẫu xe trong 100 mẫu được nhận đánh giá "tốt", và có đến 40 mẫu xe bị đánh giá là "tệ".
Mùa hè năm 2016, trong cuộc thử nghiệm đèn pha của 37 mẫu SUV cỡ trung, 23 mẫu bị đánh giá là "tệ".
Trong quá trình thử nghiệm, các chuyên gia đánh giá đã đo lường khoảng chiếu sáng từ đèn pha (chiếu xa) tới đèn cốt (chiếu gần) khi xe chạy trên cả đường thẳng và đường cong. Họ cũng đo lường liệu ánh sáng từ đèn pha có gây chói mắt cho người ngồi trên phương tiện đối diện.
Kết quả là, chỉ có 15 mẫu đủ điều kiện đạt danh hiệu Xe an toàn của năm 2018 của IIHS, giảm so với 38 của năm trước, chủ yếu do thước đo đánh giá thay đổi. Một số phương tiện được danh hiệu này không nằm trong thử nghiệm của các nghiên cứu.
Matthew Brumbelow, chuyên gia nghiên cứu cấp cao của IIHS, cho rằng số điểm thấp như vậy là rất đáng quan ngại. Gần một nửa các vụ tai nạn giao thông gây tử vong ở Mỹ xảy ra vào buổi tối, mặc dù xe chạy tối lại chiếm chưa đến một nửa lưu lượng giao thông trên đường. Đèn pha là một trong những bộ phận có liên quan nhất trong giao thông vào thời điểm này.
Brumbelow nói: "Đèn pha là thiết bị rất cơ bản. Nhưng mọi người thường cho rằng nó có thể giúp tránh va chạm, kiểu như một loại phanh tự động. Thử nghiệm này là bài kiểm tra lớn cho thấy điều đó có đúng không."
IIHS cũng phàn nàn về việc các quy định liên quan đến đèn pha ở Mỹ. Chẳng hạn đèn pha phải chiếu như thế nào vào thời điểm nào, hay có một thực tế là người tiêu dùng chỉ có thể có được đèn pha tốt nếu họ chịu bỏ nhiều tiền.
Nhận thức người mua
Không rõ tuyên bố của IIHS có ảnh hưởng đến sự lựa chọn của người tiêu dùng hay không. Nhưng trong các mẫu bị đánh giá không tốt về đèn pha, có cả những chiếc xe khá phổ biến, như Chevrolet Silverado, Colorado và Malibu đời 2017, Malibu Limited và Trax đời 2016 đều nhận điểm kém. Chevrolet từ chối đưa ra bình luận.
Ford Escape 2017 nhận được điểm khá, trong khi Flex 2017 bị xếp vào nhóm trung bình, còn F-150, Edge và Explorer 2017 bị nhận xếp hạng kém. Ford Fusion 2016 điểm trung bình, còn đời 2017 lại bị điểm kém.
Phát ngôn viên của Ford tuyên bố: "An toàn tiếp tục là một trong những ưu tiên hàng đầu trong thiết kế xe của chúng tôi. Ford phát triển đèn pha dựa trên những phản hồi của tài xế và khách hàng. Ford cam kết đáp ứng, thậm chí vượt trên cả các tiêu chuẩn an toàn liên quan đến xe cơ giới."
Brumbelow nói rằng các thử nghiệm của IIHS đối với đèn pha là rất "đáng xem xét", và nhiều chiếc xe còn chưa được thử nghiệm.
Brumbelow cho biết: "Một số nhà sản xuất đã xem lại và thay đổi thiết kế, hoặc thắt chặt quy trình sản xuất ở nhà máy. Vẫn còn một chặng đường dài để đi, nhưng chúng tôi vui mừng vì nhìn thấy những cải tiến."
Nỗ lực tăng điểm
Một nhà sản xuất đã cải tiến đèn pha là Kia. Xe của họ cũng được IIHS thử nghiệm, bao gồm Kia Sorento 2016/2017, Sportage 2017, Optima 2016. Tất cả đều bị nhận điểm kém. Tuy nhiên, Optima 2017 được nhận điểm tốt, và Sorento 2018 được điểm khá.
Kia Optima 2017 được nhận điểm tốt về đèn pha
Kia Motors ở Mỹ đã nói với Automotive News rằng: An toàn là một trong những ưu tiên của họ, nhưng cũng lưu ý rằng thử nghiệm của IIHS là khắt khe trên chuẩn liên bang, và chỉ là một trong những thử nghiệm được sử dụng để đánh giá phương tiện. Kia cho biết sẽ đánh giá cẩn thận các kết quả của quá trình thử nghiệm mới ở IIHS cùng nhiều thử nghiệm khác, thể hiện cam kết cải tiến sản phẩm liên tục của hãng.
Đổi mới
Todd Morgan, Phó Chủ tịch phụ trách mảng phát triển sản phẩm toàn cầu của Varroc Lighting Systems - nhà cung cấp đèn pha hàng đầu thế giới, cho biết: Một yếu tố giúp giảm chi phí đèn LED là sản xuất nhiều lên.
Gần đây, các nhà sản xuất thiết bị chiếu sáng đang chuyển sang công nghệ OLED, thuật ngữ chỉ diode phát quang hữu cơ, tạo ra những hình ảnh sáng và rõ nét hơn nhưng lại tiêu thụ ít điện năng hơn các công nghệ màn hình LED.
Tháng 9/2017, Varroc đã tiến xa trong trong công nghệ OLED khi giới thiệu hệ thống Surface-LED, một sự thay thế cho đèn OLED, sử dụng các bộ lộc sợi thủy tinh ultrathin và nguồn sáng LED truyền thống để tạo ra độ phát quang cao. Theo công ty, công nghệ này có ưu điểm là có thể được thiết kế và sản xuất theo hình dạng cong và ba chiều (3D), cũng như tạo ra được nhiều màu sắc cho phép chúng thực hiện các chức năng khác nhau.
Morgan cho biết sản phẩm này "rẻ hơn đáng kể" so với đèn OLED, mà không phải đánh đổi trong thiết kế kiểu dáng. Và Varroc cũng đang làm việc để giảm giá thành hơn nữa. Ông cũng cho biết công nghệ này đã đi đến giai đoạn gần đưa được ra thị trường Bắc Mỹ.
Sửa lỗi công nghệ
Morgan tin rằng một số vấn đề mà IIHS không hài lòng với đèn pha của các hãng có thể sửa chữa một cách dễ dàng. Chẳng hạn, công nghệ điều chỉnh độ chúc đèn có thể thay đổi ở các thị trường khác nhau. Nó được yêu cầu ở châu Âu nhưng không phải ở Mỹ.
IIHS không chỉ toàn chê bai. Họ đánh giá cao về chức năng phân bổ vùng chiếu sáng và hệ thống đèn pha chủ động (high-beam assist).
Morgan và Brumbelow cho rằng chức năng tự động phân bổ vùng chiếu sáng cho phép đèn pha chiếu sáng toàn bộ đường đi của xe, mà không gây ảnh hưởng đến các phương tiện đi chiều ngược lại. Công nghệ này đã xuất hiện ở châu Âu và Nhật Bản, nhưng các quy định ở Mỹ lại chưa hưởng ứng. Tuy nhiên, NHTSA cũng đang nghiên cứu vấn đề này, dù rằng từ chối bình luận đã xem xét đến mức nào.