Những con số cho thấy ô tô điện cỡ nhỏ có cơ hội tại Việt Nam

Xe điện đang dần thay thế xe xăng

Theo số liệu từ công ty chuyên nghiên cứu, phân tích ngành công nghiệp ô tô JATO Dynamics, xe điện chiếm 6% tổng lượng xe bán ra trên toàn thế giới năm 2021 - tăng gần gấp đôi so với mức 3,1% của năm 2020. Cụ thể, năm 2021, khoảng 4,2 triệu chiếc xe điện được bán ra trên toàn cầu, tăng mạnh so với doanh số 2,01 triệu chiếc năm 2020.

Dữ liệu của công ty nghiên cứu MarkLines Co tại Tokyo (Nhật Bản) cho thấy doanh số bán xe điện toàn cầu năm 2022 thậm chí còn tăng 66,6% so với năm 2021, lên mức 7,26 triệu xe. Đáng chú ý, thị phần xe điện đã chiếm 9,5% tổng doanh số bán xe toàn cầu trong năm 2022.

Tại Trung Quốc, doanh số bán xe điện tăng khoảng 80%, lên 4,53 triệu chiếc vào năm 2022. Trong khi các nước châu Âu bao gồm Đức và Anh, lượng xe điện bán ra tăng khoảng 30%, đạt 1,53 triệu xe.

Top 5 doanh số các hãng sản xuất ô tô điện thế giới năm 2022 (Q1 - Q4). Nguồn: InsideEVs.

Ở châu Âu, Jaguar lên kế hoạch chỉ bán xe điện từ 2025, Volvo là từ 2030 và hãng xe Anh Lotus đặt mục tiêu chỉ sản xuất xe điện từ 2028. Theo Volkswagen, 70% doanh số của hãng sẽ là xe điện kể từ năm 2030.

Nhiều chính phủ trên thế giới cũng đặt mục tiêu cấm bán ô tô động cơ đốt trong. Sự chấm dứt của ô tô xăng dầu được cho là không tránh khỏi, và liên quan tới nhiều yếu tố, trong đó yếu tố quyết định là công nghệ, và mọi thứ đều đang diễn ra rất nhanh.

Trong những năm gần đây, tình hình phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam tương đối ổn định và có nhiều dấu hiệu khởi sắc khiến Việt Nam trở thành một thị trường tiềm năng để phát triển ô tô nói chung và xe động cơ điện nói riêng. Tuy nhiên, tỷ lệ sở hữu ô tô của Việt Nam vẫn còn thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực, mới chỉ ở mức 46 ô tô/1.000 người. Con số này chỉ bằng 1/10 của Thái Lan và 1/20 của Malaysia. Đây được coi là cơ hội để các hãng xe ô tô đầu tư, phát triển sản xuất tại Việt Nam.

Chính phủ đã có những chính sách ưu đãi về thuế với ô tô điện. Từ ngày 1/3/2022, Chính phủ quyết định giảm thuế tiêu thụ đặc biệt về 3% đối với các dòng xe dưới 9 chỗ (trước sửa đổi là 15%) nhằm thúc đẩy ô tô điện phát triển tại Việt Nam. Ô tô điện chạy pin cũng được miễn thuế trước bạ trong 3 năm, bắt đầu từ 1/3/2023 theo Nghị định số 10/2023/NĐ-CP ngày 15/1/2023. Trong 2 năm tiếp theo, mức thu này sẽ bằng 50% so với mức thu của các loại xe xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi.

Trong khi đó, giá dầu thế giới phụ thuộc rất lớn vào biến động địa chính trị. Các tổ chức quốc tế dự báo thị trường nhiên liệu này liên tục thay đổi. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới quyết định mua ô tô của người tiêu dùng trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

Theo kết quả khảo sát được thực hiện bởi một diễn đàn uy tín về ô tô tại Việt Nam, có đến 99,4% người tiêu dùng trên 25 tuổi đã từng nghe tới ô tô điện, trong đó 82% người quan tâm và từng tìm hiểu về ô tô điện. Đáng chú ý, với những người đã và đang tìm hiểu sâu sắc về ô tô điện, có tới hơn 45% chắc chắn chọn mua ô tô điện trong 12 tháng tới.

Dù ở lứa tuổi nào thì người tiêu dùng cũng thể hiện sự lạc quan, tin tưởng ô tô điện sẽ là phương tiện của tương lai, giúp giảm ô nhiễm môi trường. Quan điểm này cho thấy sự đón nhận mạnh mẽ của người tiêu dùng với ô tô điện nói chung, và tiềm năng to lớn của thị trường ô tô điện tại Việt Nam nói riêng.

Trong 2 năm trở lại đây, nhiều hãng xe đã và đang giới thiệu những dòng sản phẩm động cơ điện, sử dụng năng lượng sạch. Việt Nam hiện có VinFast với các sản phẩm xe máy điện, xe buýt điện và ô tô điện. Bên cạnh thương hiệu xe điện nội địa VinFast, nhiều hãng xe lớn đã lên kế hoạch vào Việt Nam: KIA giới thiệu mẫu EV6, Hyundai ra mắt IONIQ 5, Audi trình làng e-tron GT. Tại Vietnam Motor Show 2022, hàng loạt mẫu xe điện lần đầu lộ diện như một động thái dò đường của các hãng, như Mercedes-Benz EQS với hai phiên bản EQS 450+ và EQS 580 4MATIC, Lexus với LF-Z, Toyota với bZ4X… Tuy vậy, tất cả các hãng xe kể trên đều sản xuất mẫu xe ô tô điện phân khúc tầm trung đến cao cấp với giá bán khá cao.

Chỉ tính riêng một hãng xe, doanh số ô tô điện tại Việt Nam trong hơn 1 năm (2021-2022) đã rơi vào khoảng gần 10.000 xe, tính lũy kế quý I-2023 là hơn 1.500 xe. Đây được đánh giá là mức doanh số tăng trưởng đáng kể trong khoảng thời gian ngắn.

Cơ hội nào cho xe điện cỡ nhỏ?

Việt Nam sắp chào đón một mẫu xe điện phổ thông là Wuling HongGuang MiniEV, được cho là sẽ mở ra một phân khúc hoàn toàn mới tại thị trường ô tô Việt Nam: ô tô điện cỡ nhỏ. Giá bán của mẫu xe này được dự đoán giải quyết khoảng trống thị trường giữa xe tay ga cao cấp và hatchback hạng A giá thấp nhất.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, mẫu xe này có thể là lựa chọn hợp túi tiền của nhiều người dân, đồng thời khiến doanh số bán ô tô điện tại Việt Nam bùng nổ trong thời gian tới.

Theo số liệu từ JATO, trong 3 năm (từ 2020, 2021 và 2022) Wuling HongGuang MiniEV là mẫu ô tô điện mini bán chạy nhất thế giới. Đây là sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi GM - (SAIC - WULING) với doanh số bán lũy kế đạt hơn 25 triệu xe. Liên doanh này là sự góp sức của 3 cổ đông gồm: hãng General Motors (GM) của Mỹ với một nửa tổng số cổ phần, cùng SAIC Motor và Wuling Motors.

Wuling HongGuang MiniEV được TMT Motors sản xuất, lắp ráp và phân phối độc quyền tại Việt Nam, xe dự kiến ra mắt vào quý II năm 2023.

Theo các thông số kỹ thuật được công bố tại các thị trường khác, Wuling HongGuang MiniEV có kích thước nhỏ gọn với chiều dài khoảng 2,9m, rộng 1,5m, và cao 1,6m, chiều dài cơ sở chỉ khoảng 1,9m - nhỏ gọn hơn rất nhiều các mẫu xe ô tô khác hiện có trên thị trường Việt Nam, phù hợp với nhu cầu di chuyển trong đô thị. Đặc biệt, với công suất sạc thấp, xe có thể được nạp năng lượng dễ dàng tại các ổ điện dân dụng tiếp địa với mức chi phí thấp.