Từ 1/7/2026, Hà Nội dự kiến cấm xe máy chạy xăng trong khu vực vành đai 1 – bước đi mạnh mẽ hướng tới giao thông xanh, giảm phát thải. Chủ trương nhận được sự đồng thuận về mục tiêu và người dân, doanh nghiệp đang chờ lộ trình chuyển đổi rõ ràng sau những bước đi đầu tiên.
Người dân, doanh nghiệp chung tay và chờ đợi
Theo Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ phải thực hiện các giải pháp để từ ngày 1/7/2026 sẽ không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Chỉ thị nhận được sự đồng thuận của người dân về mục tiêu, nhưng cũng còn những lo lắng bởi chỉ còn chưa đầy 11 tháng để chuyển đổi xanh.
Chia sẻ với phóng viên, Anh Trần Đức Việt (phường Đống Đa, Hà Nội) cho biết, cả hai vợ chồng đều làm việc tại phường Hoàn Kiếm, con nhỏ học tại một trường tiểu học gần Đại Cồ Việt. “Nếu cấm xe máy xăng trên toàn tuyến, tôi chưa hình dung được sẽ di chuyển bằng cách nào mỗi ngày để đi làm, đưa đón con đi học. Xe buýt thì không tiện, vì phải chuyển tuyến nhiều lần và giờ học của trẻ không linh hoạt,” anh Việt nói.
Người dân và doanh nghiệp đang tìm cách thích nghi với chỉ thị cấm xe xăng ở vành đai 1 từ tháng 7/2026.
Theo kế hoạch, người đi từ ngoài vào vành đai 1 sẽ phải gửi xe và di chuyển bằng phương tiện khác. Tuy nhiên, quỹ đất cho các bãi đỗ xe chuyển tiếp hiện gần như chưa có. Bên cạnh đó, nhiều mẫu xe máy điện phổ thông chỉ đi được 80–100km mỗi lần sạc, khó đáp ứng nhu cầu của người ngoại thành hoặc công nhân di chuyển xa.
Các hãng xe thuộc Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cũng bày tỏ quan điểm về chính sách này. “Chúng tôi đồng thuận với mục tiêu giảm phát thải, nhưng cần một lộ trình phù hợp để tránh gây khó khăn, đặc biệt cho nhóm lao động thu nhập thấp”, đại diện VAMM cho biết.
Việc chuyển đổi xăng sang điện cần lộ trình phù hợp, để người dân và doanh nghiệp thích nghi và tìm giải pháp thay thế.
Văn bản kiến nghị của VAMM gửi đến Chính phủ và các Bộ, ngành có liên quan có nêu: “Để quá trình chuyển đổi diễn ra hiệu quả và bền vững cần một lộ trình triển khai hợp lý với thời gian chuẩn bị tối thiểu 2-3 năm. Khoảng thời gian này cho phép người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thời gian để giải quyết các khó khăn, thách thức và có đủ điều kiện để thích ứng, điều chỉnh và phối hợp đồng bộ, hạn chế rủi ro và bảo đảm tính khả thi trong thực tiễn".
Cũng trong văn bản, VAMM nhấn mạnh việc phát triển hạ tầng trạm sạc và lưới điện là điều kiện then chốt cho chuyển đổi xe điện. Việc thiếu hệ thống trạm sạc đồng bộ và lưới điện đủ năng lực đang là rào cản lớn trong lộ trình chuyển đổi sang xe điện.
Không chỉ người dân, nhiều doanh nghiệp cũng sẽ bị ảnh hưởng nếu lộ trình áp dụng sớm từ 1/7/2026.
Hạ tầng và trạm sạc là mắt xích quan trọng
Sau khi có chỉ thị số 20, có thể thấy vấn đề khiến người dân lo lắng nhất chính là hạ tầng, cụ thể là hệ thống trạm sạc cho xe máy điện. Một số doanh nghiệp đã chủ động đầu tư trạm sạc công cộng. Tuy nhiên, nhiều trạm hiện chỉ hỗ trợ xe của hãng riêng, chưa có chuẩn chung cho toàn thị trường.
Theo một số khảo sát, hệ thống cấp điện ở nhiều khu dân cư, đặc biệt chung cư cũ, chưa đủ công suất nếu bổ sung thêm trạm sạc. Thêm vào đó, nhiều chung cư hạn chế hoặc cấm sạc xe điện trong hầm vì lo ngại cháy nổ.
Hạ tầng có đáp ứng đủ nhu cầu người dùng hay không vẫn là câu hỏi lớn.
Điều đó có nghĩa, các chung cư cao tầng nếu muốn lắp trạm sạc trong hầm phải thẩm duyệt thiết kế PCCC. Các dự án mới buộc phải đưa hạng mục này vào thiết kế cơ sở.
Ngoài trạm sạc, bãi đỗ xe chuyển tiếp quanh vành đai 1 cũng cần được chuẩn bị kỹ. Theo thống kê mới nhất, hiện tại mới xác định sơ bộ 40 vị trí có thể lắp trụ sạc. Thành phố đặt mục tiêu đến cuối 2026, tối thiểu 10% chỗ đỗ hiện hữu và 30% dự án mới phải có trụ sạc.
Lộ trình “xanh hóa” giao thông cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Người dân.
Lộ trình “xanh hóa” cần sự đồng lòng
Ở góc độ chính sách, TP.HCM chọn hướng thí điểm 3 năm, cấm hoàn toàn xe máy xăng với giao hàng và xe ôm công nghệ từ 2029. Hà Nội lại đặt mục tiêu áp dụng ngay trong 2026. Sự khác biệt này khiến câu chuyện chuyển đổi ở Thủ đô nhận được nhiều sự quan tâm về tính khả thi và khả năng đồng thuận xã hội.
Các chuyên gia cho rằng, để chủ trương này đi vào cuộc sống, cần kết hợp nhiều giải pháp: phát triển trạm sạc, thúc đẩy mô hình đổi pin nhanh, tận dụng mạng lưới cây xăng hiện hữu, đẩy mạnh truyền thông, hỗ trợ nhóm yếu thế và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia.
Nếu làm tốt, Hà Nội và TP.HCM trong thời gian tới không chỉ có thể đạt bước tiến lớn về môi trường, mà còn tạo tiền đề cho một hệ sinh thái giao thông xanh bền vững.
