Chuyển đổi xe xăng sang điện được kỳ vọng giảm phát thải, song nhiều người lo ngại vì rủi ro cháy nổ, chất lượng bộ chuyển đổi và thiếu quy chuẩn kỹ thuật.
Đề xuất cải hoán xe máy chạy xăng sang xe điện của một doanh nghiệp tại TP.HCM vẫn đang trong quá trình được các cơ quan chức năng xem xét.
Sở Xây dựng TP.HCM khẳng định, chỉ có thể triển khai khi có đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định an toàn và hướng dẫn pháp lý từ Bộ, ngành liên quan.
Có tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ?
Ông Nguyễn Thạch Lân, đại diện Motorcycles TV – đơn vị đề xuất cải hoán xe máy xăng sang điện với Sở Xây dựng TP.HCM – cho biết, cải hoán không đồng nghĩa thay toàn bộ động cơ xăng. Hệ thống giữ nguyên kết cấu gốc, chỉ gắn thêm động cơ điện vào bánh xe, pin và bộ điều khiển được đặt gọn trong cốp.
“ Pin sử dụng là loại pin natri nên an toàn khi va đập, ngập nước, không cháy nổ. Bộ chuyển đổi đã đăng ký sở hữu trí tuệ và không can thiệp vào thông số kết cấu nên không ảnh hưởng đăng kiểm ”, ông Lân cho biết.
Một chiếc xe xăng đã gắn bộ chuyển đổi thành xe điện.
Đại diện Motorcycles TV cho biết ông có hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành xe máy và gần 10 năm đào tạo kỹ thuật, cam kết thiết bị an toàn. Vướng mắc hiện tại chủ yếu là khung pháp lý, vì Việt Nam chưa có quy định cho phép loại chuyển đổi này.
TS. Trần Đăng Long, giảng viên Khoa Kỹ thuật Giao thông – Trường ĐH Bách khoa TP.HCM, nhận định việc hoán cải xe xăng sang điện không đơn giản chỉ là gắn thêm bộ chuyển đổi. Tùy theo khối lượng và vị trí lắp pin, khung xe có thể cần thiết kế lại, gia cố hoặc điều chỉnh để đảm bảo cân bằng và an toàn khi vận hành.
Ông cũng lưu ý, các bộ phận điện lắp thêm phải được làm mát hiệu quả và cách điện tuyệt đối với khung sườn, nhằm tránh nguy cơ rò rỉ điện hoặc chập cháy.
Ông Nguyễn Thế Sơn (ngụ phường An Khánh, TP.HCM) cho biết: " Mỗi chiếc xe khi chế tạo xăng, hay điện, đội ngũ kỹ sư, nhà máy người ta nghiên cứu hàng năm trời, sản xuất rồi cải tiến, kiểm tra, mới cho vận hành. Mỗi loại xe vận hành khác nhau, bây giờ cải hoán chẳng khác nào lấy râu ông này cắm cằm bà kia, sẽ không an toàn ".
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, khi chạy ra đường rất khó kiểm soát, rủi ro cháy nổ là cực kỳ lớn. Cách tốt nhất là có chế độ thu mua xe xăng với mức giá hợp lý sau đó người dân dần chuyển sang xe điện để tương lai gần bỏ hẳn xe máy. Nếu không, vòng lặp cứ lặp đi lặp lại hoài gây tắc đường, ô nhiễm cho các tỉnh, thành năm này qua tháng khác. Dù khó nhưng làm triệt để mới hiệu quả lâu dài được.
Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Văn Chiến - một tài xế xe công nghệ - chia sẻ: “ Phải an toàn là trên hết chứ hoán cải thường mang tính sáng tạo và tự do nên có thể gây mất an toàn cháy nổ. Xe xăng và xe điện khác nhau hoàn toàn về cấu trúc, hệ thống an toàn, dây điện, tản nhiệt... Hoán cải kiểu chắp vá dễ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, chưa kể chi phí kiểm định, bảo hành cũng mập mờ ”.
Nếu đề án được triển khai, ông Chiến cũng sẽ không gắn thêm bộ chuyển đổi xe điện vào xe máy đang chạy.
Hiện Sở Xây dựng TP.HCM chưa công bố chi tiết đề án do Công ty TNHH TM & DV Motorcycles TV đề xuất.
Dù nội dung cụ thể chưa rõ, đề xuất đã nhận nhiều ý kiến phản đối. Nhiều người cho rằng việc cải hoán xe không khả thi, tiềm ẩn rủi ro, đồng thời đề xuất nên có chính sách ưu đãi để khuyến khích người dân chuyển sang phương tiện điện chính hãng, đảm bảo an toàn.
Mua xe điện mới còn rẻ hơn
Bên cạnh những lo ngại về mức độ an toàn, rủi ro cháy nổ, chi phí khi chuyển đổi cũng là vấn đề gây lo ngại.
Theo một kĩ sư cơ khí tại một đại lý bán xe máy ở TP.HCM, thay vì chỉ đơn thuần là động cơ đốt trong như xe xăng hay pin như xe điện, xe hybrid (xe lai chạy bằng xăng và điện) cần cả pin và bộ phận chuyển đổi nên giá thành cao hơn.
Bên cạnh đó, do vẫn chưa có hành lang pháp lý cho loại hình này nên xe sau khi chuyển đổi chắc chắn sẽ phải đi kiểm định an toàn, kết cấu, có thể mất thêm phí.
Hiện nay, một số doanh nghiệp bán xe điện đang thực hiện chương trình đổi xe cũ lấy xe mới. Tuỳ vào loại xe đang dùng mà khách hàng có thể bỏ ra 2-5 triệu đồng là có thể đổi chiếc xe xăng đang chạy thành xe điện mới.
Trên thực tế, xe điện hiện nay trên thị trường có mức giá dao động từ 15 - 25 triệu đồng, nhiều người cho rằng mua xe điện mới còn rẻ hơn việc cải hoán xe cũ. Một bộ chuyển đổi đạt chuẩn, gồm pin, mô-tơ và bộ điều khiển, có thể tiêu tốn gần bằng hoặc thậm chí vượt giá trị chiếc xe xăng đã qua sử dụng.
Đó là chưa kể chi phí lắp đặt, kiểm định kỹ thuật, bảo hành thiết bị... những yếu tố mà hiện nay vẫn chưa có khung quy định rõ ràng.
Xe điện thuần túy giúp loại bỏ hoàn toàn khí thải tại ống xả, góp phần giảm ô nhiễm không khí đô thị, điều mà xe lai không thể làm được vì vẫn sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Ngoài ra, kết cấu động cơ đơn giản giúp xe điện vận hành ổn định, ít hỏng vặt và chi phí bảo dưỡng sẽ thấp hơn so với hệ thống hybrid phức tạp.
Cải hoán xe máy chạy xăng sang xe điện được kì vọng sẽ giảm phát thải ở các khu đô thị.
Ông Nguyễn Kiên Giang, Phó trưởng phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông (Sở Xây dựng TP.HCM), cho biết doanh nghiệp đã đề xuất nghiên cứu và thử nghiệm phương án “hoán cải” xe máy chạy xăng sang xe sử dụng điện, với mục tiêu tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và phù hợp định hướng giao thông xanh của TP.HCM.
“ Về phía Sở Xây dựng, chúng tôi nhận thấy đây là hướng nghiên cứu có tiềm năng, phù hợp với chủ trương chuyển đổi xanh trong giao thông đô thị. Tuy nhiên, nội dung này hiện mới là báo cáo và đề xuất của doanh nghiệp, chưa được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đánh giá, thẩm định ”, ông Giang cho biết.
Đồng thời, Sở kiến nghị Cục nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung các thông tư liên quan đến hoạt động đăng kiểm; tham mưu Bộ Xây dựng bổ sung quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn an toàn đối với phương tiện được cải tạo sang động cơ điện.