Phạm Đình Thắng - Người có biệt tài luôn tìm và sở hữu được những tư liệu "độc" trong tay đã "khui" ra vụ bê bối lớn này của Toyota Việt Nam.
Đó chỉ là một vụ việc trong hàng trăm sự việc mà phóng viên Ban Kinh tế - Xã hội Báo Tiền Phong, Phạm Đình Thắng - Người có biệt tài luôn tìm và sở hữu được những tư liệu "độc" trong tay đã "khui" ra trong hành trình đi tìm công lý, sự thật, bảo vệ quyền lợi cho người dân nói chung, người tiêu dùng Việt Nam nói riêng qua những năm cầm bút với tư cách "người lính chiến".
Những thông tin từ những bài báo anh viết đã giúp cho các khách hàng đã bỏ hàng trăm triệu để mua xe Innova nhận lại được những sảm phẩm đúng với những đồng tiền mà họ bỏ ra, nhà sản xuất cũng từ đó mà làm việc... cẩn thận hơn.
Khui ra việc "động trời" từ một thông tin ngắn ngủi...
Đình Thắng luôn được đồng nghiệp đánh giá là người có dự cảm rất tốt, rất nhanh, khi phát hiện có một chút "gợn" nào đó, lập tức anh sẽ nhận dạng được sự việc "có vấn đề" hay không.
"Tình cờ ngồi trao đổi với chủ một hãng taxi và anh này đem phân vân đó ra để hỏi Đình Thắng: Tại sao dòng xe Innova J đang bán chạy nhất trên thị trường Việt Nam lại có nhiều yếu tố xâm thực gỉ sét. Liệu có sự bất thường trong quá trình lắp ráp?", Đình Thắng nhớ lại. Anh hăm hở bắt tay vào điều tra, nhưng gần như không có một chút manh mối gì ngoài các động cơ Innova bị gỉ sét đang được sử dụng này.
"Lúc đó, hy vọng lớn nhất của tôi là Cục Đăng kiểm, vì đây là nơi đăng ký các lô hàng liên quan đến các loại xe cơ giới. Hy vọng dù thế nào thì họ cũng nói cho ít nhất đôi điều về lô xe bí ẩn này. Nhưng hy vọng đó đã nhanh chóng bị dập tắt khi thông tin nhận được chỉ mang tính... chung chung", Đình Thắng nói tiếp.
Tưởng như sự việc khép tại đây thì qua nhiều kênh (đã từng bỏ ra một số tiền không nhỏ để moi thông tin) Đình Thắng biết rằng có một nhóm kỹ sư Việt Nam từng thực hiện các khâu kiểm tra một lô hàng Toyota lâu năm gì đó.
Ảnh động cơ rỉ sét của Toyota
Toyota Việt Nam dường như quên bẵng sự có mặt của contener chứa 96 động cơ nằm "phơi sương, phơi nắng" từ ngày 29/01/2006 tới 28/02/2008 tại Hải Phòng này. Suốt gần 2 năm trời bị “bỏ rơi”, những động cơ này khi được phát hiện đã gỉ sét và đổi màu.
Đến lúc tiến hành lắp ráp tổng thành tại nhà máy Toyota (Vĩnh Phúc), nhiều kỹ sư và thợ lắp ráp rất đỗi ngạc nhiên... Tuy nhiên, không ai dám lên tiếng vì cấp trên đã ra lệnh.
Và, lần lượt những động cơ này được xé bỏ số xê ri (có biểu thị năm sản xuất 2005) để đưa vào sản xuất hàng loạt. Từ đầu năm 2008 đến nay, cùng với những dòng xe khác, xe Innova và Hiace bị lắp động cơ bị “bỏ quên” đến gỉ sét vẫn được Toyota tung ra thị trường Việt Nam.
"Tuy nhiên, phải mướt mồ hôi, ngẫm nghĩ để chắp nối các sự kiện, đồng thời, phải nhờ đến các chuyên gia giỏi về ô tô, thậm chí có cả một kỹ sư khá nổi tiếng bây giờ đang là Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng, rồi cả Chủ tịch Hiệp hội Cơ khí giao thông vận tải vào cuộc, lúc đó sự việc mới vỡ ra nhiều điều", Đình Thắng kể tiếp.
Phải làm "rắn" để DN không được cẩu thả
Với những tài liệu có trong tay, từ ngày 25/06/2008, Đình Thắng quyết định gặp gỡ và làm việc với đại diện Toyota Việt Nam. Trong buổi làm việc, phía Toyota đã khẳng định chất lượng xe ô tô lắp ráp của Toyota đạt quy chuẩn thực hiện chặt chẽ.
"Nhưng với những tài liệu xuất xưởng, các băng ghi hình và hình ảnh, phiếu kiểm định này thì Công ty có khẳng định đây là lô hàng đã gỉ sét được nhập về Việt Nam lắp ráp và đã bán ra thị trường hay không?", Đình Thắng điềm tĩnh chất vấn vị Giám đốc Marketing người Nhật Bản Tsuyoshi Awai, đại diện Toyota Việt Nam.
Thoáng chút ngỡ ngàng về những câu hỏi đầy tự tin hàm chứa nhiều thông tin đã có mà phóng viên đưa ra, đại diện Toyota Việt Nam đã phải thừa nhận sự việc trên là có.
Tuy nhiên, sau buổi làm việc đó, vì một vài lý do tế nhị, những bài báo của Đình Thắng đã không xuất hiện trên số báo hôm sau.
Tuy nhiên, những thông tin mà anh trao đổi với các phóng viên các báo đã khiến cho cả làng báo "phát sốt" vì sự kiện trên, người tiêu dùng đặt dấu hỏi nghi ngờ về sản phẩm của Toyota, điện thoại di động của nhiều vị lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước luôn "bỏng rẫy" về các câu hỏi về trách nhiệm, về khâu kiểm soát, đăng kiểm... Tuy nhiên, báo Tiền Phong đã không đi cùng với sự kiện đó.
Cầm bút vì sự thật
Sức ép của công luận đã buộc Toyota tổ chức cuộc họp báo và thừa nhận sai sót trong quá trình vận chuyển, lắp ráp. Tại buổi họp báo đó, Đình Thắng cũng góp thêm vào buổi họp báo "sôi sùng sục" những câu hỏi chất vấn về trách nhiệm của nhà sản xuất khiến cho cử tọa cũng phải bối rối.
Và dù chậm rãi hơn với đồng nghiệp, xử lý được các vấn đề "tế nhị" ngay hôm sau các bài báo của anh dù đi sau nhưng vẫn thể hiện thái độ nghiêm túc buộc nhà sản xuất phải thừa nhận sai phạm.
Đích thân ông Tổng Giám đốc Toyota Việt Nam đã phải nói lời xin lỗi tới 13 khách hàng đã mua xe lắp động cơ bị bỏ quên hơn 2 năm; xin lỗi những khách hàng khác của Toyota, đồng thời sẵn sàng đổi xe mới cho 13 khách hàng đã lỡ mua nhầm phải xe có động cơ "bị bỏ quên". Nếu những khách hàng này không đồng ý đổi xe mới thì sẽ được TMV “tặng 10% giá trị xe.
Ngay sau hôm họp báo đông đủ "ba quân" đó, Đình Thắng đĩnh đạc trở lại với những bài báo đặt ra nhiều vấn đề hơn nữa sau vụ "lơ đãng" chết người của công ty Toyota Việt Nam.
"Khi bắt tay vào điều tra, tôi không nghĩ Toyota là một hãng ô tô nổi tiếng trên thế giới, họ đã được biết tới bởi tính khắt khe là chỉ cần một lỗi nhỏ ở phần vô lăng thôi cũng buộc phải thay lại nhưng lại cẩu thả khi lắp những động cơ đó vào xe rồi bán cho người tiêu dùng như vậy", đến giờ Đình Thắng vẫn tỏ ra khá ngạc nhiên.