Porsche từng tham gia phát triển không chỉ một mà tận 2 mẫu xe Lada.
Việc 2 hãng xe hợp tác phát triển xe mới chẳng phải chuyện gì xa lạ. Họ tìm tới nhau vì nhiều nguyên nhân khác nhau: khó khăn tài chính, thiếu hụt công nghệ hay đơn giản là để tối ưu hóa hiệu quả so với tài nguyên bỏ ra. Tuy nhiên, việc Porsche từng hợp tác với... Lada là chuyện không phải ai cũng có thể nghĩ tới.
Trong giai đoạn thập niên 1980 - thời kỳ Chiến tranh Lạnh (Cold War) đang cực kỳ căng thẳng, tại châu Âu bất ngờ xuất hiện quan hệ hợp tác không một ai ngờ tới. Porsche - thương hiệu xe Đức danh tiếng với lịch sử lâu đời và khả năng kỹ thuật thượng thừa bắt tay với... Lada - hãng xe chuyên chế tạo xe giá rẻ chất lượng "trung bình" cho người dân Xô Viết.
Nếu nhìn vào Porsche ở thời điểm hiện tại, không phủ nhận họ là một trong những hãng xe sang có nền tảng vững chắc nhất và tập khách hàng trung thành lớn. Tuy nhiên, vào giai đoạn cuối thập niên 70 của thế kỷ trước, tình hình tài chính của hãng khi đó cực kỳ bất ổn. Không quá khi nói rằng tới tận khi Porsche 986 Boxster ra mắt vào 1996, Porsche mới đạt được sự ổn định về tài chính để phát triển lâu dài.
Porsche tìm tới Lada vì tiền trong khi Lada cần một hãng xe có nền tảng kỹ thuật tốt hỗ trợ giúp mình nâng tầm. Ảnh: Lada
Trong bối cảnh đó, Porsche cần một nguồn tin lớn để duy trì sự sống. Ở chiều ngược lại, Lada cần khả năng kỹ thuật cao cấp để hỗ trợ họ phát triển xe chất lượng cao hơn. Vào 1975, một buổi họp mặt giữa 2 phía đã được tổ chức với đại diện 2 bên là Ernst Fuhrmann - Chủ tịch Porsche và Viktor Polyakov - Bộ trưởng công nghiệp ô tô Xô Viết.
Cần nói thêm rằng trước buổi gặp mặt trên, doanh số Lada thuần túy tới từ bên trong lãnh thổ Xô Viết. Thỏa thuận hợp tác với Porsche được cho là tiền đề giúp họ sản xuất xe đủ điều kiện bước ra ngoài biên giới Xô Viết. Tuy kết quả này sau này không thành, một mục tiêu khác đã trả về "quả ngọt" cho Lada, đó là tăng cường khả năng kỹ thuật của riêng mình.
Trong 3 năm Porsche hợp tác với Lada, 2 phía đã cho ra lò 2 dòng xe: phiên bản cải tiến của Lada 2103 và Lada Samara hoàn toàn mới.
Lada 2103 sau này trở thành Lada 1500 bán ra một số thị trường quốc tế. Ảnh: Lada
Với Lada 2103, dòng xe còn có tên Zhiguli (sau này trở thành Lada 1500) này ban đầu là sản phẩm do Lada và Fiat hợp tác phát triển với khung gầm Fiat. Để cải thiện khả năng vận hành trong điều kiện khắc nghiệt, Lada gần như lột trần bộ khung của Fiat để giữ lại chỉ những yếu tố cốt lõi nhất nhằm tránh hỏng hóc nhiều.
Nhiều yếu tố khác như thân xe (dày hơn để chống rét) hay phanh tang trống thay phanh đĩa được thực hiện để phù hợp hơn với điều kiện vận hành.
Khi Porsche bắt đầu hợp tác với Lada, 2103 đã mở bán được 3 năm. Thương hiệu Đức bắt tay hỗ trợ đối tác nâng cấp dòng xe này cả về kỹ thuật và thiết kế. Những yếu tố như ốp chrome, ốp tối màu hay ốp đồng màu thân được sử dụng để tăng khả năng hút khách cho xe.
Lada Samara là mẫu xe mà Porsche có tiếng nói lớn hơn trong mảng truyền động, tuy nhiên các yếu tố khác như trang bị và tiện nghi thì lại do Lada đảm nhiệm chính, nhiều hơn cả 2103. Ảnh: Lada
Nội thất xe cũng được cải tiến tiện nghi hơn với da bọc ghế. Vô lăng xe thậm chí còn mượn nguyên từ Porsche 928. Hệ thống treo của xe cũng được cải thiện để tăng độ tiện nghi và nhanh nhạy. Nếu thỏa thuận hợp tác của Porsche và Lada kéo dài hơn nữa, Porsche đã trang bị cả động cơ của mình lên Lada 2103.
Về phần Lada Samara, đây là dòng xe mới hoàn toàn và do đó Porsche có thể thay đổi nhiều hơn đáng kể. Độ quan trọng của Porsche với dự án bán trong giai đoạn 1984 - 2013 này không rõ, tuy nhiên mảng truyền động của xe được cho là do Porsche đảm nhiệm phần lớn. Động cơ I4 của xe cho công suất tối đa 107 mã lực - không tồi với những gì Lada sở hữu.
Lada Samara từng có cả bản đua tham dự giải Paris Dakar Rally - một trong những giải đua rally khắc nghiệt và danh tiếng nhất thế giới. Ảnh: Car Museum
Tuy vậy, các mảng như độ bền, tiện nghi và nhìn chung khả năng vận hành tổng của Samara là không đủ để xe bán bên ngoài Xô Viết.
Thỏa thuận của Lada với Porsche kéo dài chỉ trong vỏn vẹn 3 năm khi Lada... hết tiền. Tuy không đạt được mục tiêu quốc tế hóa, thương hiệu Xô Viết vẫn đã có được những kinh nghiệm quý giá về kỹ thuật mà Porsche để lại. Về phần Porsche, họ còn nhiều dự án "đánh thuê" khác cho các thương hiệu khác cho tới khi ổn định về tài chính với nhiều đối tác khó tin như Mercedes-Benz hay cả Harley Davidson.
