Ô tô mini: ‘Liều thuốc’ được kỳ vọng giúp nước Mỹ thoát ‘cơn nghiện’ xe hơi

Có một thế hệ xe điện mới đang nổi lên tại các thành phố trên khắp thế giới: xe Mini. Chúng đặc biệt phổ biến ở Đông Á và dần tiếp cận thị trường Châu Âu, tương lai là Bắc Mỹ, theo Bloomberg.

Theo các chuyên gia, kích thước nhỏ gọn và khả năng sạc pin hiệu quả của xe mini có thể giải quyết hai trong số những thách thức về tình trạng giao thông vận tải tại Mỹ, bao gồm giảm số ca tử vong trên đường và cắt giảm lượng khí thải nhà kính. Được thiết kế với nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau, xe mini được kỳ vọng có thể giúp quốc gia này thoát khỏi “cơn nghiện” xe hơi - loại phương tiện được cho là khá tốn kém và không thân thiện với môi trường.

Tuy nhiên, điều này chỉ có thể xảy ra trừ khi các thành phố có thể cung cấp cơ sở hạ tầng để vận hành, đồng thời minh bạch hơn về tính hợp pháp. Có như vậy, những chiếc xe mini mới có thể hiện thực hóa lời hứa của mình.

Rất nhiều câu hỏi xoay quanh xe mini, cơ bản nhất là làm thế nào để định nghĩa chúng. Dù có vô số biến thể, song các dòng xe nhỏ hiện tại có chung một số đặc điểm: Chạy bằng điện, pin sạc từ ổ cắm điện tiêu chuẩn, nhỏ, nhẹ và chậm hơn đáng kể so với một chiếc ô tô truyền thống. Một số được giới hạn tốc độ ở mức 30km/giờ; trong khi số ít khác có thể lên tới hơn 100km/giờ.

Ưu điểm rõ ràng nhất, là chúng an toàn hơn xe đạp và xe máy, có 3-4 bánh xe và được lắp đặt một lớp vỏ chụp bên ngoài tránh nắng mưa. Bên cạnh đó, giá cho một chiếc xe mini thường dao động trong khoảng từ 4.000 đến 20.000 USD, tức thấp hơn nhiều so với giá của một chiếc ô tô truyền thống mới.

Xe siêu nhỏ xuất hiện từ thời kỳ đầu của kỷ nguyên ô tô, khi tình trạng thiếu nhiên liệu sau thế chiến thứ II khiến các nhà sản xuất tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu. Hầu hết những chiếc xe nhỏ sau đó đã biến mất khỏi châu Âu vào những năm 1960, song vẫn tồn tại ở thị trường châu Á, trong đó có Nhật Bản. Nhờ cuộc cách mạng điện khí hóa, xe mini một lần nữa tái sinh và trở nên phổ biến, hiện chiếm khoảng 40% doanh số bán ô tô đất nước mặt trời mọc.

Tại Trung Quốc, xe mini do chính phủ phê chuẩn giới hạn chiều rộng trong khoảng 1,5 mét, với tốc độ tối đa 70 km/h. Ước tính khoảng 6 triệu chiếc xe đã được bán, trong đó phổ biến nhất là Wuling Mini EV có giá khoảng 5.000 USD.

Những mẫu xe tương tự đã xuất hiện ở châu Âu, chẳng hạn như chiếc Microlino của Thụy Sĩ hay xe 2 chỗ Citroën Ami tại Paris. Xe Biro và Canta, nhỏ đến nỗi có thể đi chung làn đường với xe đạp và đỗ trên vỉa hè, cũng đã phổ biến trên thị trường châu Âu, với tốc độ giới hạn trong khoảng 45km/giờ.

Tại Mỹ, xe siêu nhỏ khá hiếm. Thay vào đó, người tiêu dùng thấy nhiều hơn những chiếc xe golf xuất hiện trên đường. Được giới hạn ở tốc độ hơn 30km/giờ, loại phương tiện này chủ yếu phổ biến ở những khu vực có thời tiết ấm áp như Florida và Arizona. Một số loại xe mini hybrid còn được trang bị bàn đạp như ELF, PodRide, Veemo và CityQ. Chúng gần giống với xe đạp điện và xe đạp chở hàng.

Theo Bloomberg, vận hành xe mini tại Mỹ cần tuân thủ một bộ quy tắc riêng liên quan đến các tính năng như dây an toàn, đèn tín hiệu, gương và phanh. Hầu hết các tiểu bang đều yêu cầu đăng ký bảo hiểm và bằng lái để đảm bảo tính hợp pháp.

GEM là một trong số những mẫu LSV (phương tiện tốc độ chậm) được yêu thích của Waev, công ty gần đây đã tách ra khỏi Polaris. Với giá khởi điểm hơn 13.000 USD, GEM hiện diện thường xuyên ở các trường đại học, công ty; đôi khi còn được các nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển vi mô sử dụng. Paul Vitrano, Giám đốc chính sách của Waev, cho biết công ty đang lên kế hoạch đại tu thiết kế cho GEM để giao hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Đối thủ của GEM là Wink, một chiếc LSV có giá dao động từ 9.000 đến 12.000 USD.

Ngoài ô tô mini, chúng ta còn có xe ba bánh - loại phương tiện di chuyển nhanh hơn đáng kể so với LSV hoặc xe golf, trong đó, Nimbus là thương hiệu được nhắc đến khá nhiều. Lihang Nong, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Nimbus, cho biết công ty sẽ bắt đầu giao xe vào cuối năm tới với mức phí chỉ dưới 10.000 USD. Dựa trên số liệu các đơn đặt hàng trước, Nong ghi nhận sự quan tâm mạnh mẽ đến các thành phố lớn như San Francisco, Los Angeles và New York.

Đa dạng như ô tô mini, xe ba bánh có lợi thế với những chuyến đi ngắn trong đô thị. “Xe nhỏ gọn nên bạn sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian khi tìm kiếm chỗ đậu xe”, Nong nói.

Theo Bloomberg, xe mini tiêu tốn rất ít năng lượng và tài nguyên, bởi pin khá nhỏ so với những loại dùng cho SUV và xe tải chạy điện. Chẳng hạn như pin của Hummer EV nặng 3.000 pound, gấp khoảng 30 lần kích thước của một bộ pin Nimbus. Pin nhỏ đồng nghĩa với việc cần ít lithium, coban và niken hơn - những khoáng chất vốn đang thiếu hụt trên thị trường năng lượng.

Tuy nhiên, những lợi ích này của những chiếc xe mini sẽ không thể được khai thác, trừ khi chúng được sử dụng một cách hợp pháp và an toàn trên nhiều điều kiện pháp lý khác nhau.

Tại Mỹ, để sở hữu và vận hành LSV, người tiêu dùng phải đăng ký giấy phép và bảo hiểm. Các LSV đã đăng ký thường hợp pháp trên đường phố Mỹ sẽ bị giới hạn tốc độ, tối đa 56km/giờ.

“Tôi sẽ đề xuất nới lỏng quy định về giới hạn tốc độ. Có như vậy, sức mạnh của LSV mới được giải phóng”, Vitrano, Giám đốc điều hành của Waev, cho biết.

Một rào cản khác là Cục quản lý an toàn giao thông đường cao tốc quốc gia NHTSA chỉ công nhận 2 loại ô tô: ô tô truyền thống và LSV di chuyển với tốc độ dưới 38km/giờ. Điều này được cho là khá khó khăn để đáp ứng, nhất là đối với những loại xe có thể chạy nhanh hơn tốc độ cho phép. Ngoài ra, để hợp pháp trên đường phố, chúng cũng phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và thử nghiệm va chạm tương tự như các phương tiện chở khách truyền thống. Điều này khiến các nhà sản xuất phải chi nhiều tiền hơn.

Các quốc gia ở châu Âu và châu Á đã khắc phục điều này bằng cách tạo ra các loại ô tô nhỏ hợp pháp di chuyển trong phạm vi tốc độ từ 38-96km/giờ, song NHTSA tỏ ra không mấy quan tâm. Năm 2008, cơ quan này đã từ chối đơn yêu cầu tạo ra một loại “phương tiện tốc độ trung bình” có thể chạy nhanh hơn 38km/giờ.

Xe golf là loại phương tiện đi chậm nhất và không bị áp các tiêu chuẩn khắt khe. Peachtree, Georgia, một thị trấn có 40.000 dân cách Atlanta 30 dặm có mối quan tâm đặc biệt với xe golf. Thị trưởng Kim Learnard cho biết thị trấn này đã đăng ký khoảng 10.000 chiếc trên tổng số 13.000 hộ gia đình. Sự phổ biến chủ yếu đến từ nỗ lực đầu tư của giới chức địa phương.

Tuy nhiên, xét cho cùng, như Vitrano của Waev đã đề cập trước đó, chỉ cần giảm giới hạn tốc độ, xe mini sẽ có thể xâm chiếm thị trường. Theo Kevin Krizek, giáo sư tại Đại học Colorado, ô tô hiện đang chiếm phần lớn diện tích đường phố đô thị. “Đối với 3/4 số đường phố đó, chúng ta có thể chuyển phần lớn diện tích vỉa hè cho những người đi bộ, đi xe đạp hoặc sử dụng ô tô nhỏ”.

Một cách khác để khuyến khích sự phổ biến của xe mini đó là đầu tư cho chúng, chằng hạn như việc Denver tung ra ưu đãi giảm 1.700 USD giá xe đạp điện.

Tuy nhiên, bất chấp những lợi thế, nhiều khu vực tại Mỹ vẫn chưa thực sự ưu ái xe mini. Một số tiểu bang thậm chí còn loại LSV khỏi chương trình trợ cấp xe điện.

Đầu năm nay, Quốc hội tung ra Đạo luật giảm lạm phát, đồng thời khuyến khích người tiêu dùng mua một chiếc xe điện trị giá 7.500 USD. Xe mini hoặc xe đạp điện nhỏ không hề được nhắc tới.

Theo: Bloomberg