Mua một que kem mát lạnh vào ngày hè nóng nực đã trở thành một ‘nghi thức’ yêu thích của người Mỹ.
Có những giai điệu đã đồng hành với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Mỹ. Đó là âm thanh thánh thót của những bài hát như "Pop Goes the Weasel" hay "The Entertainer," những âm thanh có sức mạnh lôi kéo những đứa trẻ khỏi bất cứ trò chơi nào để đuổi theo chiếc xe bán kem.
Lịch sử của những chiếc xe bán kem bắt đầu từ thế kỷ 19 và được định hình bởi những thành tựu trong công nghệ và cả những cải thiện về vệ sinh môi trường. Trẻ em những thập niên ’70 và ‘80 háo hức chạy theo chiếc xe kem khi âm thanh quen thuộc vang lên, giống như âm thanh của những chiếc xe bắp rang bơ ở Việt Nam vậy.
Xe đẩy bán kem (Ice-cream cart)
Thời kỳ đầu, xe đẩy bán kem xuất hiện như một hiện tượng. Những người thuộc tầng lớp lao động sẽ mua một đĩa kem nhỏ, sau đó trả lại cho người bán sau khi ăn. Chiếc đĩa được lau sạch và tiếp tục được dùng để đựng kem cho người mua tiếp theo. Người có tiền hoặc sợ những căn bệnh lây nhiễm thường mua bánh xốp kẹp kem.
Kem - Món ngon nhưng dễ đau bụng
Đến tận những năm 1890 thì sữa mới được tiệt trùng tại Mỹ. Điều đó có nghĩa bất cứ sản phẩm sữa nào cũng có nguy cơ chứa vi khuẩn gây sốt tinh hồng nhiệt, bạch hầu và lao bò. Ngộ độc kem là một hiện tượng không hiếm và thường xuất hiện trên những bản tin. Báo chí mô tả tình trạng ngộ độc kem như một bệnh dịch mà những người tham gia hội chợ, đi picnic, đi dự tiệc bị ảnh hưởng hoặc thậm chí tử vong. Tuy nhiên, ban đầu những cán bộ y tế bỏ qua vấn đề nhiễm bẩn sữa mà quy kết nguyên nhân ngộ độc kem là do những hương vị nhân tạo, đặc biệt là vanilla.
Kem ốc quế
Sang thế kỷ 20, vấn đề an toàn thực phẩm của kem đã được cải thiện đáng kể, những người tham gia hội chợ đã không còn sợ hãi khi mua kem.
Tại hội chợ thế giới năm 1904 tại St. Louis, một loại kem mới siêu tiện lợi đã xuất hiện, đó là kem ốc quế. Thực ra đây không phải là một ý tưởng mới và đã có nhiều tranh cãi về cha đẻ của sáng kiến này.
Xe tải bán kem ra đời
Hứng thú của người dân dành cho món kem đi kèm với những tiến bộ về công nghệ và thay đổi về xã hội. Đầu những năm 1920, tủ lạnh chạy điện ra đời đã thay thế phương thức giữ lạnh bằng đá. Tủ lạnh chạy điện tiện lợi hơn rất nhiều và cho phép đặt một chiếc hộp làm lạnh lên ô tô. Sự phổ biến của quán kem và xe tải bán kem tăng vọt trong suốt thời kỳ này.
Good Humor - thương hiệu kem que phủ socola nổi tiếng nhất
Chiếc xe tải bán kem đầu tiên được tạo ra bởi một người tên là Harry Burt sống tại Youngstown, bang Ohio, cũng là người sáng tạo ra nhãn hiệu Good Humor. Từ khi còn đi giao kem bằng xe gắn máy, Burt đã có ý tưởng về một chiếc kem que đầu tiên, kem được bọc trong một lớp socola và cố định bằng một que cầm. Cách ăn kem này dễ hơn và sạch hơn, đồng thời cho phép anh bán trực tiếp từ xe tải cho khách hàng trên phố.
Kem bán trong cửa hàng trở thành một món hàng xa xỉ trong thời kỳ khủng hoảng. Song nhưng chiếc xe tải bán kem như thương hiệu Good Humor của Burt vẫn có thể sống sót qua thời kỳ này nhờ mức giá thấp. Nhiều khách hàng không đủ mua những món đồ đắt tiền nhưng vẫn có 5 xu để mua một que kem.
Kem que "anh em sinh đôi"
Trong suốt thời kỳ này, người bán kem bắt đầu phục vụ những món tiết kiệm hơn như loại kem que đôi mà cha mẹ có thể bẻ làm 2 nửa để chia cho 2 đứa con.
Thương hiệu Good Humor và những tên tuổi khác có thêm đối thủ cạnh tranh trong thời kỳ khủng hoảng: sự trở lại của xe đẩy bán kem giá rẻ cùng câu hỏi về vấn đề vệ sinh. Tuy nhiên những người bán rong này đã không qua nổi thời kỳ khan hiếm đường trong suốt Chiến tranh thế giới II.
Xe kem Mister Softee
Sản xuất kem sau chiến tranh bùng nổ và cạnh tranh cũng cao hơn. Mister Softee, một thương hiệu kem ra đời tại Philadelphia năm 1956 đã sáng tạo ra máy bán kem loại mềm dành riêng cho xe tải.
Dù Good Humor đã bán thương hiệu của mình vào năm 1970 để tập trung vào chuỗi cửa hàng tạp hóa, những chiếc xe tải Mister Softee vẫn còn trên phố, và hàng loạt những loại kem truyền thống cũng như đóng gói sẵn vẫn tiếp tục ra đời để phục vụ một thế hệ trẻ em mới cùng với âm thanh leng keng quen thuộc của một ngày hè nóng nực.
Ngọc Hòa