Tình đầu quốc dân: 22 chiếc xe nhỏ năm ấy chúng ta cùng theo đuổi

"Được ăn cả, ngã về không." Đó là câu khẩu hiệu rất Mỹ. Một vùng đất không giới hạn không gian hay tài nguyên. Một vùng đất của những con người đam mê tốc độ. Những chiếc xe nhỏ có thể không quá nổi bật ở nơi đó. Nhưng nhiều nơi trên thế giới, thu nhập thấp hơn, đường chật chội hơn, giá xăng cao so với mặt bằng thu nhập, từ lâu, người dân đã tận dụng tối đa những chiếc xe nhỏ, rất nhỏ. Chúng có phong cách bất ngờ, thể thao hoặc dễ thương đến mức không thể cưỡng lại được. Và dưới đây có thể chính là 22 "hoa hậu" duyên dáng nhất trong số đó.

Austin-Healey Sprite Mk1 (1958-1961)

Austin-Healey Sprite Mk1. Ảnh: The Globe And Mail

Sử dụng các bộ phận từ chiếc sedan Austin A35 nhỏ bé, Sprite 948 phân khối có thời gian tăng tốc từ 0-100km/h trong hơn 20 giây tuyệt vời ngay cả với tiêu chuẩn ngày nay.

Vào năm 1958, tạp chí Motor đã mô tả nó "hoàn toàn có thể so sánh với các quán rượu hiện đại sống động gấp đôi kích thước của nó" trong khi tán dương khả năng mang đến những điều tuyệt vời ngay cả những người chủ xe cũng không dám nghĩ đến. Tất nhiên, với đèn pha "Bugeye", Sprite trông cũng dễ thương không kém.

BMW Dixi 3/15 (1928-1932)

BMW Dixi 3/15

Nhìn vào BMW bây giờ, ai có thể tin chiếc BMW bốn bánh đầu tiên lại là một chiếc xe nhỏ trông trẻ thơ thế này?

Chiếc Dixi 1929 này không hẳn là tác phẩm của BMW. Nó là một phiên bản được cấp phép hoạt động của Austin 7. Sự phổ biến của nó ở Anh có thể ví von như Model T của Ford ở Mỹ. Được trang bị động cơ 4 xy-lanh 747cc, Dixi có nhiều phiên bản, trong đó có cả bản roadster dễ thương.

Fiat 850 Coupe and Spider (1965-1973)

Fiat 850 Coupe and Spider

Nếu chiếc sedan 850 là một con vịt xấu xí thì Coupe and Spider lại là thiên nga xinh đẹp. Road & Track đã gọi Spider là một trong những chiếc xe nhỏ đẹp nhất thế giới, còn bản coupe là một trong những chiếc xe nhỏ có thiết kế cân bằng tốt nhất. Autocar nhận xét: Nó có thể chạy đến 8.000 vòng/phút mà người lái có cảm giác như thể hành trình là mãi mãi vậy.

Fiat/Bertone X1/9 (1972-1989)

Fiat/Bertone X1/9

Thậm chí ngày nay, X1/9 trông giống một chiếc concept hơn là một "ông chú 50 tuổi" vay mượn chi tiết của 128, chiếc xe mui kín hình hộp.

Thay vì trau chuốt lại chiếc 128 dẫn động cầu trước, Fiat đã lấy ý tưởng kiểu thân bán mui trần Targa-top từ Bertone và thêm động cơ 1.3L bên cạnh động cơ 1.5L. Chiếc xe nhỏ này không nhanh lắm, nhưng phân phối trọng lượng giữa động cơ và hệ thống treo hoàn toàn độc lập dẻo dai mang lại một sự pha trộn tuyệt vời.

Geo Metro Convertible (1991-1994)

Geo Metro Convertible

Người Mỹ không thích những chiếc xe nhỏ xíu, nhưng đôi khi các nhà sản xuất ô tô vẫn bán chúng để đáp ứng đòi hỏi tiêu chuẩn tiêu thụ nhiên liệu trung bình (CAFE - Corporate Average Fuel Economy).

Trong những năm 80, 90, sự hợp tác của GM với Suzuki đã tạo ra 3 thế hệ của những chiếc xe Chevrolet, Geo và Pontiac 3 xy-lanh. Hầu hết đều bị lãng quên, nhưng ai lại không hết lên kinh ngạc khi nhìn thấy thứ này?

Honda CR-X (1984-1991)

Honda CR-X

Chiếc xe nhỏ Honda CR-X là sự pha trộn của vẻ ngoài sắc sảo, tính năng động, khả năng tiết kiệm nhiên liệu và tính thực tế bất ngờ. Điều đó đã biến nó trở thành một chiếc xe đình đám. Trải qua 2 thế hệ, nó có các phiên bản động cơ HF 1.3L, DX 1.5L và Si 1.6L. Một số thị trường còn có B16A VTEC tự hào với động cơ 160 mã lực. Chiếc Del Sol thay thế CR-X không bao giờ mang lại rung cảm được như thế nữa.

Honda S800 (1966-1970)

Honda S800

Dù bạn có tin hay không, ô tô đầu tiên mà Honda sản xuất là chiếc xe thể thao này. Động cơ 4 xy-lanh 791cc tựa như viên ngọc là công nghệ cực kỳ cao thời bấy giờ - trục cam kép, bộ chế hòa khí 4 bướm ga, trục lăn kim và giới hạn số vòng tua máy 9.500 vòng/phút. Tóm lại, đó là một động cơ xe 2 bánh được đặt trong thân xác 4 bánh. Các phiên bản đầu thậm chí còn có hệ thống truyền động tới bánh sau và hệ thống treo sau độc lập, được Road & Track nhận xét là hệ thống lái và phanh xuất sắc.

Honda N600 (1967-1972)

Honda N600

Chiếc xe hơi đầu tiên của Honda được bán ở Bắc Mỹ là N600 cỡ nhỏ. Mặc dù chỉ sở hữu động cơ 2 xy-lanh, dung tích 599cc, nhưng Motor nhận thấy rằng nó có thể đạt tới vòng tua 8.500 vòng/phút, vượt xa các đội thủ có động cơ lớn hơn thời đó. Dĩ nhiên không phải ai cũng thích chiếc xe nhỏ đôi khi hơi ồn ào này, nhưng nó thực sự là một cái tên nổi bật trong làng ô tô.

Mazda 323 GTX (1986-1989)

Mazda 323 GTX

Rất lâu trước Subaru hay Mitsubishi, Mazda đã chế tạo một chiếc xe 4 bánh có động cơ tăng áp để tham gia World Rally Championship (WRC). Phiên bản đường phố tự hào có động cơ 1.6L sản sinh 132 mã lực. Từ năm 1986 đến năm 1991, GTX đã giành được giải tại 3 sự kiện trong khuôn khổ WRC. Một số chiếc xe còn sót lại đến hôm nay hiện đang nằm trong những bộ sưu tập danh giá.

Mazda R100 (1968-1972)

Mazda R100

Chắc hẳn ai cũng biết chiếc xe thể thao RX-7  từ lâu đã là tiêu chuẩn cho công nghệ động cơ xoay đặc trưng của Mazda. Bạn thậm chí có thể biết đến chiếc Cosmo 110 1967 được chế tạo thủ công đã xuất hiện trong một concept có động cơ hay ho nhưng không hoàn hảo. Nhưng ai ngờ rằng R100 dễ thương nhưng vô hại cũng sử dụng công nghệ động cơ xoay? Là tổ tiên của Mazda3 nhỏ gọn ngày nay, R100 cũng là chiếc xe đầu tiên được Mazda bán tại Canada khi nó hạ cánh tại đây vào năm 1968.

Peugeot 205 GTI (1984-1994)

Peugeot 205 GTI

Chúng ta đều biết VW Golf GTI định nghĩa thể loại hot hatchback. Nhưng bạn có biết rằng trong những năm 80, một chiếc xe Peugeot đã làm mưa làm gió? Peugeot 205 GTI ra mắt năm 1984 với động cơ 1.6L (sau này là 1.9L) khiến Motor phải đánh giá cao hiệu suất "đốt cháy" với mức nhiên liệu khiêm tốn nhất và hệ thống dẫn động cầu trước tiêu chuẩn. Năm 1990, tạp chí Car đã xướng tên Peugeot 205 GTI là Chiếc xe của thập kỷ.

Mazda MX-3 (1992-1998)

Mazda MX-3

Vào thập niên 90, những chiếc coupe subcompact cũng là một "rất ra gì", tiêu biểu là Mazda MX-3. Động cơ 1.6L hơi buồn tẻ nhưng lại có khả năng xử lý sắc nét và phanh mạnh mẽ. Nếu không đủ thỏa mãn, nó còn có thêm lựa chọn động cơ V6 1.8L. Hiếm có động cơ 6 xy-lanh nào có dung tích nhỏ như vậy, càng không nói đến nó lại nằm trong một chiếc xe "bé hạt tiêu". Nằm bên trong MX-3, động cơ ấy hoạt động một cách nhịp nhàng đến vòng tua 7.000 vòng/phút.

Mini Pickup (1960-1981)

Mini Pickup

Mini thuở đầu xuất hiện dưới dạng một chiếc sedan, một chiếc wagon bằng gỗ, một Riley and Wolseley nâng cấp với lưới tản nhiệt và cốp xe mở rộng, hay thậm chí là Moke, một chiếc xe golf bãi biển xinh xắn. Mặc dù vậy, có ai trong số đó dễ thương như chiếc bán tải Mini Pickup? Mặc dù có chiều dài cơ sở 25cm (dài hơn so với sedan), chiếc bán tải vẫn chỉ dài 3,35m mà tải trọng tới 317kg.

Nissan 1400 Bakkie (1972-2008)

Nissan 1400 Bakkie

Những người theo chủ nghĩa tối giản và những người yêu thích xe nhỏ sẽ thích chiếc pickup hoàn hảo này. Dựa trên chiếc sedan Datsun 1200 đời 1970, chiếc bán tải đã sống ở Nam Phi tới tận năm 2008, trở thành một biểu tượng cho quá trình phát triển của quốc gia này. Thiết kế cơ bản không bao giờ thay đổi, mặc dù trải qua thời gian, nó cũng được điều chỉnh vài chi tiết như động cơ 1.4L lớn hơn, phanh đĩa trước, hộp số 5 cấp và phần nóc cao hơn mang đến cảm giác vạm vỡ hơn. Nó chỉ nặng 750kg nhưng tải trọng tới 591kg.

Opel Kadett Coupe (1974-1979)

Opel Kadett Coupe

Phiên bản Mỹ bị chê là nhàm chán nhưng bản châu Âu lại có nét riêng. Các nhà phê bình người Anh ca ngợi sự tinh tế, tiết kiệm nhiên liệu và đặc biệt là hệ thống phanh trên chiếc xe nhỏ gọn này. Phiên bản ở Đức được gọi là Opel Kadett, bao gồm chiếc coupe hoàn hảo như tranh vẽ mà Hot Car đã vinh danh là "chiếc xe có phanh tốt nhất chúng tôi từng lái thử". Phiên bản động cơ GT/E 1.9L thực sự đã có trước VW Golf GTI, mà chẳng hiểu sao ảnh hưởng của GT/E lại không được như GTI.

Smart Roadster (2003-2005)

Smart Roadster

Ra mắt vào năm 2003 trên nền tảng Fortwo, Roadster có động cơ turbo 3 xy-lanh lắp phía sau tạo ra công suất lên tới 82 mã lực. Theo tinh thần của Bugeye Sprite, nó không phải là một chiếc xe tốc độ, nhưng vui vẻ, hăng hái. Nó còn có sự tương đồng kinh niên khác với Bugeye: Khi mưa bên ngoài thì cũng mưa bên trong. Chính vì thế, chi phí bảo dưỡng vượt xa ngoại hình nhỏ gọn của nó, khiến Smart Roadster chỉ tồn tại được hai năm rồi bị ngừng sản xuất.

Subaru Justy (1987-1995)

Subaru Justy

Subaru tiên phong cho những chiếc xe dẫn động bốn bánh, và điều này đã lan rộng khắp ngành công nghiệp ô tô, từ SUV và bán tải cho đến crossover, xe sang, xe thể thao và nhiều hơn nữa.

Tuy nhiên, chẳng có chiếc xe nào tạo nên xu hướng tốt hơn Justy - một chiếc hatchback subcompact với hệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian (AWD). Cũng không bình thường vào thời điểm đó, nó sở hữu động cơ 1.2L 3 xy-lanh, thêm tùy chọn hộp số vô cấp CVT khi được bán ra ở Bắc Mỹ.

Sunbeam Stiletto (1967-1972)

Sunbeam Stiletto. Ảnh: The Globe And Mail

Được giới thiệu vào năm 1963 để thách thức Mini, chiếc Hillman Imp có động cơ phía sau đã được cải tiến về mặt kỹ thuật và nó thực sự là một chiếc xe tốt. Nhưng lại không được nổi cho lắm. Sau đó, các phiên bản coupe cân xứng hoàn hảo xuất hiện vào năm 1967 với kính chắn gió phía trước và phía sau dốc hơn và chiều cao tổng thể thấp hơn khoảng 55mm so với chiếc sedan. Nó có nhiều phiên bản như Imp, Singer nhưng phiên bản động cơ 875cc hiệu suất cao hơn Stiletto mới thực sự khiến người ta mong đợi.

Suzuki SC100 (1978-1982)

Suzuki SC100

Những chiếc xe bốn bánh của Suzuki từ lâu đã không còn xuất hiện ở Canada, nhưng bạn có biết rằng, Samurai 4x4 ở đây từng bán chạy hơn cả chiếc Jeep Wrangler? Bạn đã bỏ lỡ thời đại hoàng kim trên đất Canada của Subaru với người tình nhỏ bé quyến rũ SC100, hay còn gọi là Whizzkid.

Mặc dù chỉ dài 3,2m và cao 123cm, chiếc coupe động cơ phía sau là loại 2+2, tức là nó có hai ghế sau nhỏ dành cho trẻ em, hoặc có thể dùng làm "nhà kho" khi cần. Động cơ 4 xy-lanh 1.0L là tương đối lớn so với kích cỡ. Motor đánh giá rằng chẳng có sự kết hợp hoàn hảo hơn thế giữa hiệu suất và tính kinh tế trên thị trường.

Suzuki X-90 (1996-1998)

Suzuki X-90. Ảnh: Canadian Press

Ngày nay, Suzuki có thể khiến nhiều người đặt câu hỏi: "Họ đang làm cái quái gì vậy?". Nhưng Suzuki thực sự tỏa sáng vào đầu thập niên 90. SUV khi ấy cũng đang là "mốt", nhưng vẫn có một phân khúc dành cho những chiếc coupe nhỏ bé.

Suzuki X-90 pha trộn giữa hai thể loại là một cái tên sáng giá trong phân khúc ấy. Như World of Wheels nhận xét, Suzuki đã phát minh ra một concept tuyệt vời, đã đưa ra câu trả lời cho câu hỏi không ai hỏi. Nhưng cuối cùng thì Suzuki X-90 cũng chỉ tồn tại được 3 năm.

Suzuki Cappuccino (1991-1998)

Suzuki Cappuccino

Hãy nhìn vào chiếc xe nhỏ gọn này và chúng ta có thể tha thứ cho Suzuki vì những gì đã làm với X-90. Cappuccino là đóng góp của Suzuki vào thị trường xe thể thao cỡ nhỏ theo tiêu chuẩn xe kei của Nhật Bản với động cơ dưới 660cc. Trong khi đối thủ Honda Beat là động cơ đặt giữa, thì Cappuccino là động cơ trước cổ điển, dẫn động cầu sau. Động cơ 3 xy-lanh tăng áp sản sinh 63 mã lực vừa đủ chạm "trần" để xếp vào nhóm xe kei.

Toyota MR2 (1985-1989)

Toyota MR2

Trong số 3 thế hệ của xe thể thao động cơ đặt giữa của Toyota, bản gốc được yêu thích nhất vì sự tinh tế trong một thân hình nhỏ gọn. Khi được ra mắt vào năm 1985 với động cơ 16 van 1.6L sản sinh 112 mã lực, Motor đã gọi MR2 là "thứ gần nhất với một tạo phẩm xinh đẹp giá cả phải chăng". Sau này MR2 được nâng cấp với động cơ tăng nạp 145 mã lực nhưng nó lại bị cho là dư thừa. Những đánh giá tựu chung lại cho sự thất bại của thế hệ sau là: Vấn đề không nằm ở việc anh đưa thứ gì lên xe, mà là cách anh đưa như thế nào.