Thương hiệu Nhật Bản Nissan vừa chính thức đệ đơn yêu cầu phân xử quốc tế với bên thứ 2 là Ấn Độ để đòi khoảng 770 triệu USD – khoản tiền trợ giá mà chính phủ nước này chưa trả.
Thông tin này được xác nhận bởi Reuters và nguồn tin nội bộ thuộc Nissan. Trong một văn bản pháp lý gửi lên Thủ tướng Nerendra Modi năm ngoái, Nissan cho biết họ vẫn đang chờ khoản ưu đãi đáng lẽ đã phải nhận được từ bang Tamil Nadu như một phần của thỏa thuận đạt được giữa 2 phía vào năm 2008 về việc Nissan thành lập nhà máy sản xuất ở phía Nam Ấn Độ.
Theo văn bản nói trên, Nissan cho biết các nỗ lực của họ trong việc yêu cầu chính phủ trả lại khoản tiền này (vốn đáng lý phải được hoàn tất từ 2015) đều bị các quan chức cấp cao phớt lờ. Ngay cả khi Giám đốc điều hành Nissan (và giờ cũng là tổng Giám đốc điều hành liên minh Renault – Nissan – Mitsubishi) lên tiếng vào tháng 3 năm ngoái đề nghị hỗ trợ từ phía chính quyền cũng không mang lại bất kỳ kết quả nào.
Vụ kiện của Nissan chỉ là một trong nhiều vụ kiện chính phủ Ấn Độ vì những bất cập về thuế, chính sách trợ giá và hoàn thuế tại đây.
Sau khi văn bản này được đại diện luật pháp của Nissan gửi lên chính phủ Ấn Độ vào tháng 7/2016, 2 phía đã tổ chức nhiều cuộc gặp gỡ với sự tham gia của nhiều quan chức cấp cao và ban Giám đốc Nissan. Khi đó, phía Ấn Độ đã cam kết sẽ thanh toán khoản tiền này, đồng thời đảm bảo Nissan sẽ không cần một vụ kiện pháp lý hoặc động thái tương tự để giải quyết vấn đề.
Thế nhưng đến tháng 8 vừa rồi có vẻ như kiên nhẫn từ phía thương hiệu Nhật Bản đã cạn khi họ yêu cầu tìm kiếm một bên thứ 3 phán xử quốc tế, đồng thời chốt lịch phiên điều trần đầu tiên vào giữa tháng 12.
Trả lời báo chí, phát ngôn viên của Nissan cho biết họ "cam kết làm việc với chính phủ Ấn Độ để tìm ra giải pháp chung" nhưng không cho biết thêm chi tiết.
Về phía Ấn Độ, một quan chức cấp cao thuộc bang Tamil Nadu cho biết họ hy vọng có thể giải quyết tranh chấp mà không cần phải phân xử tại tòa quốc tế. "Cả 2 bên đã thống nhất khoản tiền và chúng tôi đang cố gắng hết sức để giải quyết vấn đề". Chính phủ Ấn Độ chưa lên tiếng.
Tamil Nadu được mệnh danh là Detroit Nam Á khi nhiều thương hiệu lớn chọn đặt cơ sở sản xuất tại đây.
Vụ kiện chống lại Ấn Độ do cáo buộc vi phạm Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện với Nhật Bản là một trong những vụ việc mới nhất chống lại quốc gia này tới từ các nhà đầu tư với nhiều nguyên nhân khác nhau từ thuế cho tới tiền trợ giá chưa chi trả. Con số cụ thể rơi vào khoảng 20 trường hợp – nhiều nhất trong số các quốc gia trên thế giới. Chúng có thể khiến các nỗ lực của chính quyền trung ương Ấn Độ trong việc thu hút đầu tư nước ngoài và tạo ra công ăn việc làm mới đổ xuống sông xuống bể.
Nhiều thương hiệu quốc tế khác như Ford hay Hyundai đã cho xây dựng nhà máy lắp ráp tại Tamil Nadu, qua đó mang lại cho thủ đô của bang này là Chennai biệt danh "Detroit của Nam Á".
Trong năm 2008, Nissan và đối tác toàn cầu là Renault đã đồng ý đầu tư xây dựng nhà máy lắp ráp ô tô ở Tamil Nadu, đổi lại việc chính phủ bang này đưa ra một số ưu đãi riêng cho họ chẳng hạn như hoàn thuế.
Nissan hiện chiếm 2% thị phần xe du lịch tại Ấn Độ nhờ các dòng Micra, Terrano, Sunny cùng thương hiệu con Datsun.
Trong 7 năm sau đó, Nissan – Renault đã đầu tư hơn 61 tỉ rupee (gần 950 triệu USD) cho nhà máy với sản lượng hàng năm lên tới 480.000 xe này. Theo thỏa thuận ban đầu, con số này là quá đủ để họ nhận lại khoản tiền khoảng 450 triệu USD vào năm 2015.
Theo văn bản từ phía Nissan, việc chính phủ bang không đồng ý chi trả kịp thời đã gây cho họ "tổn thất đáng kể và ngày một lớn hơn", đe dọa khả năng tồn tại cùng tốc độ tăng trưởng bền vững của dự án. Do đó, hãng đã đưa ra yêu cầu đòi 450 triệu USD – khoản tiền họ đáng phải nhận được và 320 triệu USD tiền bồi thường thiệt hại.
Nissan hiện chiếm khoảng 2% thị phần phân khúc xe du lịch tại Ấn Độ. Họ lắp ráp 3 dòng xe là Micra (hatchback), Sunny (sedan) và Terrano (SUV) tại quốc gia này bên cạnh các dòng xe giá rẻ Datsun. Nguồn tin từ phía hãng cho biết họ cũng tạo ra khoảng 40.000 việc làm tại đây.