Một trong những thiết bị quan trọng nhất trên ô tô hiện giờ là điều hòa lại có khởi nguồn từ ngành công nghiệp tưởng chừng như chẳng liên quan gì - sản xuất giấy.
Hãy thử tưởng tượng ô tô mà không có điều hòa sẽ trở thành một phương tiện "bí bách" như thế nào. Di chuyển dưới cái nóng 35 độ trong ngày hè nóng nực mà không bật điều hòa sẽ biến không gian bên trong xe thành một lò lửa đúng nghĩa ngay cả khi đã mở cửa sổ. Ấy vậy mà thiết bị này không được ngành ô tô nghĩ ra và cũng chẳng phải ngành công nghiệp gia dụng. Thành tựu này xuất phát từ một công ty sản xuất giấy.
Vấn đề phát sinh với Sackett & Wilhelms đã dẫn tới một ngã rẽ bất ngờ.
Cụ thể, công ty The Sackett & Wilhelms chuyên in màu, in thạch bản (S&W) tại New York vào giai đoạn những năm 1890 đã gặp phải một thách thức bất ngờ trong sản xuất. Độ ẩm trong phòng in thay đổi liên tục khiến giấy in lúc thì bị co nhỏ, lúc lại phồng lên, dẫn tới việc tranh màu của hãng bị hỏng rất nhiều (do khu vực in màu định trước không còn khớp với giấy in) dẫn đến thua lỗ và suýt phá sản.
Willis Carrier - ông tổ của điều hòa
Vào thời điểm đó, một kỹ sư trẻ có tên Willis Carrier thuộc Buffalo Forge Works đã tìm ra giải pháp cho S&W đã phát triển nên một hệ thống sưởi và làm mát bằng cuộn dây cho phép điều chỉnh chính xác nhiệt độ cũng như độ ẩm trong không khí, hoàn thiện vào năm 1902 – chính là năm mà hệ thống điều hòa điện tử đầu tiên ra đời. Hệ thống này bắt đầu được ứng dụng vào năm 1903 tại S&W để duy trì độ ẩm chính xác ở mức 55% và được 2 phía công bố là có tác dụng làm mát tương đương 5 tấn băng tan chảy mỗi ngày.
Sau đó chính ông Carrier cũng là người nghĩ ra ý tưởng điều hòa tự động không cần người điều khiển, trình làng vào năm 1915. Ngay cả sau khi Carrier mất vào năm 1950, tập đoàn khổng lồ chuyên về điều hòa mang tên ông là Carrier Corporation vẫn tồn tại và phát triển tới ngày nay.
Trong quãng thời gian hậu 1915, điều hòa ngày một được sử dụng rộng rãi trong nhà ở và các khu đô thị tại Mỹ. Ô tô là mảng kế tiếp được các nhà cung ứng và phát triển điều hòa nghĩ tới khi cân nhắc tương lai thiết bị này bởi nội thất xe cũng là một khu không gian kín. Tới năm 1930, công ty chuyên chế tạo... tủ lạnh C&C Kelvinator đã lắp đặt thử chiếc điều hòa đầu tiên lên một dòng xe Cadillac.
Hệ thống điều hòa vừa nặng, vừa đắt của Kelvinator
Ý tưởng mà C&C Kelvinator sử dụng – nguyên một bộ điều hòa lắp ở phía đuôi xe, đã được Packard – một trong những thương hiệu xe sang hàng đầu vào nửa trước thế kỷ 20 tại Mỹ, tái áp dụng lên dòng Packard 180 và 120 vào năm 1939 và nhanh chóng trở thành trang bị "hot" dù giá thành lắp đặt không hề rẻ (274 USD vào thời điểm đó tương đương... 5.000 USD ở tỉ giá hiện giờ) và hệ thống này cũng chiếm trọn cốp sau của xe với trọng lượng lên tới hơn 100 kg.
Package 180
Nash Ambassador
Hệ thống điều hòa tiếp tục được GM, Packard và Chrysler nâng cấp trong thời gian sau đó. Tuy nhiên, Nash, một tập đoàn công nghệ và ô tô trước đó đã sát nhập cùng Kelvinator nhắc tới ở trên, mới là thương hiệu mang tới đột phá trong điều hòa trên ô tô với dòng Ambassador (ảnh trên). Hệ thống của Nash với chi tiết được miêu tả kỹ lưỡng ở ảnh dưới vừa rẻ, nhẹ hơn ("chỉ" 60 kg) vừa hiệu quả hơn hẳn hệ thống điều hòa cũ.
Hệ thống điều hòa có tên All-Weather Eye của Nash
Tới năm 1964, hệ thống điều hòa có tên Comfort Control ra mắt bởi Cadillac trên dòng De Ville chính là tiền thân của mọi điều hòa ngày nay. Người dùng chỉ cần chọn mức nhiệt độ mình mong muốn và hệ thống sẽ lo liệu mọi công việc còn lại.
Điều hòa trên Cadillac De Ville MY1965
Tham khảo: Autocar