Trong y học cổ truyền một số dược liệu quen thuộc như sả, chanh, bạch hà, quế, mùi, tỏi… là dược liệu có tính sát khuẩn và giúp phòng ngừa dịch bệnh liên quan tới virus.
Bài thuốc giúp vệ sinh nhà và văn phòng
Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 tại Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hàng công văn Công văn 1306/BYT-YDCT phòng, chống bệnh Covid-19 bằng thuốc và phương pháp y học cổ truyền.
Virus SARS-CoV-2 gây ra bệnh viêm được hô hấp cấp (Covid-19) có thể lây qua tiếp xúc gần và giọt bắn của người mắc bệnh. Loại virus này có thể bị bất hoạt khi rửa tay 1 phút bằng xà phòng thông thường, cồn y tế từ 70 độ trở lên, các chất diệt khuẩn và chất khử trùng như nước oxy già, chất tẩy rửa thông dụng như nước javen.
Trong y học cổ truyền cũng có một số dược liệu để vệ sinh nơi làm việc, nhà ở để hạn chế lây nhiễm và phòng ngừa được virus SARS-CoV-2.
Dược liệu giúp xông nhà sát khuẩn, ảnh minh hoạ.
Ví dụ, như một số dược liệu có chứa tinh dầu: Sả chanh, Bạc hà, Quế, Mùi, Bưởi, Tràm gió, Màng tang, Long não, Kinh giới, Tía tô,...
Dùng một loại dược liệu hoặc phối hợp nhiều loại dược liệu, mỗi loại từ 200 - 400g tùy theo diện tích phòng, cho dược liệu vào nồi, đổ nước ngập dược liệu, đậy nắp nồi, đun sôi lăn tăn, mở nắp để hơi nước bão hòa tinh dầu khuếch tán ra không gian phòng, tiếp tục đun sôi nhỏ thêm 30 phút, đóng cửa phòng khoảng 20 phút. Ngày làm 2 lần, sáng và chiều.
Nếu như không có các loại cây cỏ trên có thể dùng tinh dầu thay thế như sau: Sả chanh, Bạc hà, Hương nhu, Bưởi, Tràm, Quế, Long não được cơ quan có thẩm quyền cấp phép lưu hành.
Liều dùng, cách dùng: Tùy theo diện tích phòng (10-40 m2), lấy lượng tinh dầu phù hợp (2-4 ml), hòa tan tinh dầu trong ethanol 75%, lắc đều, cho vào bình xịt phun sương, xịt quanh phòng, hoặc xịt vào chỗ cần sát khuẩn, đóng cửa phòng khoảng 20 phút, ngày xịt 2 - 3 lần.
Lưu ý: Không xông có tinh dầu trong phòng ngủ có trẻ em dưới 30 tháng tuổi, trẻ em có tiền sử co giật do sốt cao, động kinh, người có dị ứng với tinh dầu.
Bài thuốc vệ sinh mũi, họng
Tỏi thuốc quý để vệ sinh miệng, họng, mũi.
Trong Y học học truyền có những dược liệu, cây cỏ, thuốc nam giúp về sinh đường mũi miệng an toàn và hiệu quả.
Trong đó vệ sinh mũi có thể dùng dung dịch tỏi 10% đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định. Tác dụng sát khuẩn đường hô hấp.
Liều lượng, cách sử dụng: nhỏ mũi mỗi ngày 3 đến 5 lần, mỗi lần 1 giọt.
Đối với vệ sinh đường miệng họng có thể dùng dược liệu: Tinh dầu quế, Bạc hà, Nacl,... Liều dùng, cách sử dụng: Súc họng ngày 2 đến 4 lần.
Ngoài ra, các lợi nước muối sinh lý hoặc các loại nước súc miệng khác cũng có tác dụng sát khuẩn miệng, họng. Nên dùng sức miệng, họng ngày 2 đến 4 lần.
Bài thuốc xông phòng bệnh
Thành phần: Kinh giới (Herba Elsholtziae ciliatae) 12g, Lá lốt (Herba Piperis ioiot) 8g, Bạc hà (Herba Menthae) 10g, Trần bì (Pericarpium Citri reticulatae perenne) 6g, Bạch chỉ (Radix Angelicae dahuricae) 6g, Kim ngân hoa (Flos Lonicerae) 8g. Các vị thuốc trên tán thành bột.
Công dụng: Sát khuẩn đường hô hấp, phòng ngừa cúm, cảm mạo. Chỉ định: Viêm đường hô hấp trên, cúm, cảm mạo.
Cách sử dụng:
- Bước 1: Cho toàn bộ gói thuốc vào nồi cùng 1 lít nước sạch và đun sôi, để nhỏ lửa trong 5 đến 10 phút.
- Bước 2: Đổ riêng ra 1 cốc 200 ml (để uống). Phần còn lại đổ ra bát sau đó xông vùng mặt trong thời gian 10 đến 15 phút.
- Bước 3: Cho thêm nước ấm vào bát thuốc vừa xông và lau rửa mặt.
- Bước 4: uống cốc thuốc đã chắt ra ở bước 2.
Lưu ý: không nên để mặt quá gần bát nước xông tránh bỏng
Bài thuốc uống để phòng bệnh
Thuốc dùng trong giúp phòng bệnh như tỏi, kinh giới, bạch hà, gừng...
- Nước ép tỏi: Củ tỏi và nước đun sôi để nguội, lượng vừa đủ. Xay hoặc nghiền Tỏi lọc lấy nước, hòa cùng nước ấm theo tỷ lệ 1:10. Chia uống nhiều lần trong ngày
- Trà lá Diếp cá: Lá Diếp cá 5g (tươi 10g). Trà xanh 3g (tươi 6g), Liên kiều 3g, Hậu phác 3g. Các vị thuốc trên cho vào ấm hoặc dụng cụ phù hợp, cho 200ml nước sôi để nguội dần còn khoảng 70-80° hãm khoảng 5-10 phút, uống trong ngày.
- Trà Kinh giới, Trà xanh: Kinh giới (lá khô) 10g, Trà xanh 3g (tươi 6g). Các vị thuốc trên cho vào ấm hoặc dụng cụ phù hợp, cho 200ml nước sôi để nguội dần còn khoảng 70-80° pha hãm khoảng 5-10 phút, uống trong ngày.
- Trà Kinh giới, Bạc hà: Kinh giới 5g, Lá Bạc hà 3g, Trà xanh 3g. Các vị thuốc trên vào ấm hoặc dụng cụ phù hợp, cho 200ml nước sôi để nguội dần còn khoảng 70-80° hãm khoảng 5-10 phút, uống trong ngày.
- Trà Kinh giới, Quế chi: Lá Kinh giới 5g, Quế chi 3g, Trà xanh 3g. Các vị thuốc trên vào ấm hoặc dụng cụ phù hợp, cho 200ml nước sôi để nguội dần khoảng 70-80° hãm khoảng 5-10 phút, uống trong ngày.
- Lá Trà tươi 10g, Sinh khương bỏ vỏ 10 lát; sắc hoặc hãm uống thay trà trong ngày.
- Hoắc hương tươi 10g, lá Tía tô tươi 10g, lá Bạc hà tươi 10g; rửa sạch, sắc hoặc hãm uống thay trà.
- Cam thảo 3g, Phòng phong 6g, hai thứ nghiền nhỏ, hãm với nước sôi uống thay trà trong ngày.
- Hoắc hương 8g, Tử tô 8g, Kinh giới 8g, Bạc hà 8g, lá Trà 5g, sắc hoặc hàm với nước sôi uống thay trà.
Chế độ ăn, luyện tập nâng cao sức đề kháng
- Giảm stress: Không quá căng thẳng về dịch bệnh nói chung và Covid - 19 nói riêng, cân bằng giữa nghỉ ngơi - làm việc (nên nghỉ trưa, ít nhất 30 phút), tránh các công việc gây stress hay thư giãn. Tránh ngủ sau 22h, trường hợp thức khuya không ngủ sau 23h.
- Chế độ ăn: Chế độ ăn uống phong phú và đa dạng là chìa khóa cho một cơ thể khỏe mạnh, ăn các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng đầy đủ đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất, tránh ăn nhiều các thức ăn chiên xào. Chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng nhất là các loại vitamin, ăn nhiều rau củ quả tươi. Hạn chế thuốc lá rượu bia, hạn chế bia rượu, cà phê.
- Tập thể dục, dưỡng sinh.
Tập thở bụng ngày 4 lần, mỗi lần 3-5 phút để tăng sức khỏe. Tập thể dục (thư giãn) giữa giờ. Tự xoa bóp toàn thân lúc sáng dậy.