Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cũng cho rằng, trong năm 2013 này thì việc thu phí xe máy chỉ được từ 50-70%, và chủ yếu sẽ phụ thuộc sự tự giác của người dân. Nhưng, Bộ Giao thông Vận tải sẽ sớm có chế tài, theo đúng nguyên tắc: Bất cứ quy định nào đã ban hành ra và có hiệu lực nếu không chấp hành thì sẽ xử phạt.

Theo Thông tư 197 của Bộ Tài Chính và Nghị định 18 của Chính phủ, phương tiện ôtô, xe máy phải đóng phí sử dụng đường bộ từ 1/1/2013. Việc thu phí với hơn 37 triệu xe máy đang lưu thông, được giao cho chính quyền phường, xã đảm nhiệm.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, các địa phương nơi rục rịch làm, có nơi chưa thể tiến hành triển khai do Hội đồng Nhân dân chưa thông qua. Nhiều ý kiến lo ngại, liệu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy liệu có thất thu?

Xung quanh việc thu phí đối với loại phương tiện này, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường ngày hôm qua đã có cuộc trao đổi với báo chí bên lề Hội nghị Tổng kết công tác năm 2012 và triển khai nhiệm vụ năm 2013 .
Thu phí đường: xe máy "trốn" cũng sẽ bị truy thu 1

Quỹ là để duy tu, sửa đường

- Thứ trưởng có thể cho biết, việc triển khai thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy hiện nay như thế nào?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Thông tư 197 của Bộ Tài chính triển khai Nghị định 18 về Quỹ bảo trì đường bộ đã nêu rõ, đối với xe máy giao cho Ủy ban Nhân dân các phường, xã trực tiếp thu. Toàn bộ nguồn thu này sẽ để lại cho địa phương sử dụng duy tu, bảo dưỡng đường bộ của địa phương. 

Tuy nhiên, thu phí xe máy thì việc triển khai có thể chậm hơn do phải đợi mức thu từ Hội đồng Nhân dân các tỉnh, thành. Song, thời điểm thu vẫn tính từ ngày 1/1/2013. 

- Chính quyền phường, xã dường như không mặn mà lắm đối với việc thu phí này. Nhiều nơi cho rằng, Bộ thu phí ôtô qua đăng kiểm và đẩy phần khó thu phí xe máy về cho địa phương?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Hiểu như vậy là không đúng.

Trong Thông tư 197 đã nêu rất rõ, thu phí đối với xe máy là để lại cho địa phương thì địa phương phải trực tiếp thu. Khi chúng tôi nghiên cứu vấn đề này đã tính đến quyền lợi cho các tổ chức thu. Ủy ban Nhân dân cấp phường được để lại 10%, cấp xã là 20%. Đây là điều động viên, khuyến khích để tổ chức, cá nhân đó thực hiện tốt việc thu phí bảo trì đường bộ đối với xe máy.

- Trong một số lần trả lời phỏng vấn, Thứ trưởng có nói, nếu tai nạn xảy ra nguyên nhân do bên nào thì bên đó chịu trách nhiệm. Phải chăng có thể hiểu, nếu tai nạn do đường xấu thì Quỹ bảo trì sẽ đền bù thiệt hại, nhưng tại sao Thông tư liên tịch 230 không có quy định khoản chi để đền bù?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Lâu nay, bất kể tai nạn nào xảy ra, lực lượng chức năng đều phải phân tích nguyên nhân xảy ra, trên cơ sở các nguyên nhân đó tìm rõ được trách nhiệm của bên nào. 

Hiện nay, chúng ta đều có bồi thường trách nhiệm dân sự thông qua các cơ quan bảo hiểm. Cho nên, khi tai nạn xảy ra, các cơ quan bảo hiểm sẽ đền bù cho các phương tiện cũng như đối tượng bị tai nạn.

Chất lượng đường là một trong các yếu tố gây ra các vụ tai nạn. Nhưng như chúng ta đã biết, trong phân tích nguyên nhân tai nạn, thứ nhất phải là từ ý thức người tham gia giao thông. Thứ hai, xét lỗi người điều khiển phương tiện, thứ ba là chất lượng đường. Ba yếu tố đó thì để tìm xem là nguyên nhân nào? nhưng đối với nước ta và các nước trên thế giới cũng vậy, người ta đều phải mua báo hiểm trách nhiệm dân sự, khi xảy ra tai nạn, cơ quan bảo hiểm sẽ tìm giải pháp, đồng thời bảo hiểm sẽ chi trả cho người bị tai nạn.

Vì vậy, quỹ bảo trì chỉ phục vụ cho công tác duy tu, sửa chữa đường.

- Vậy ngành giao thông có hứa hẹn về một lộ trình nâng cấp hạ tầng, đường sá ở những khu vực đó tốt hơn?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Để phát triển hạ tầng giao thông Chính phủ đưa ra rất nhiều chương trình. Ví như chương trình 30a ở các huyện nghèo hay ưu tiên phát triển các vùng kinh tế ở những khu vực khó khăn. Vì vậy, việc ưu tiên nguồn vốn đầu tư phát triển hạ tầng là một mục tiêu trước mắt và lâu dài. Còn Quỹ bảo trì đường bộ chỉ thực hiện bảo trì, sửa chữa khi đã có đường sá rồi để đảm bảo đi lại êm thuận, tốt hơn.

Chỉ thu được 50 – 70% vào quỹ

- Nhiều người lo ngại, lượng xe máy trên một địa bàn không cố định, khó kiểm soát và thống kê chính xác số xe của từng hộ dân. Vậy làm thế nào để có thể thu đủ?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: 
Việc thu phí phải dựa vào tinh thần tự giác của người dân đồng thời có sự kiểm soát của Nhà nước. Đến một lúc nào đó, chúng ta sẽ có cách kiểm soát toàn bộ số xe máy, sẽ phối hợp thông qua các hệ thống đăng ký để nắm được xe đó của chủ xe nào, đã đóng phí chưa. Nhưng cơ bản, việc thu phí vẫn dựa trên tinh thần tự khai và tự giác của người dân. 

- Bộ Giao thông có tính toán sẽ thất thu khoảng bao nhiêu phần trăm đối với xe máy?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Chúng tôi đánh giá, khả năng trong 2013, chúng ta chỉ thu được khoảng 50-70% đối với xe máy.

-Việc thất thu cũng đồng nghĩa sẽ không đảm bảo công bằng đối với tất cả người sử dụng xe máy? 

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Đối với bất kỳ xe máy nào nếu chưa đóng phí sử dụng đường bộ thì  vẫn bị truy thu từ ngày 1/1/2013 sau khi phát hiện ra chưa nộp phí.

- Vậy các Bộ, ban, ngành đã có chế tài nào để bắt buộc người đi xe máy phải đóng phí?

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Chúng tôi sẽ từng bước nghiên cứu để đưa ra chế tài. Trước mắt vẫn để người dân tự giác. Cùng với đó có sự kiểm soát lẫn nhau đối với các hộ dân. Thời gian đầu có thể lúng túng, nhưng tin chắc rằng vài ba tháng nữa, phí thu qua xe máy sẽ thực hiện tốt đẹp và ý thức tự giác của người dân sẽ được nâng lên.

- Vậy, Bộ có kiến nghị và đã  tính đến việc xử phạt trong năm nay? 

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường: Bất cứ quy định nào đã ban hành ra và có hiệu lực nếu không chấp hành thì sẽ xử phạt.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng.
(Theo TTXVN)