Những ai đã từng đến Nhật Bản có lẽ sẽ không thể hình ảnh nắp cống được thiết kế công phu và tinh xảo trên khắp các đường phố. Nắp cống tại Nhật Bản sở hữu thiết kế rất đa dạng, tùy thuộc vào từng khu vực, tính năng và nhà sản xuất. Chỉ cần bỏ chút thời gian tìm kiếm trên Google, bạn sẽ thấy rất nhiều trang đăng hình ảnh nắp cống tại Nhật Bản.

Thậm chí, tại Nhật Bản, có cả Hiệp hội nắp cống (JGMA) bao gồm 32 công ty với trụ sở nằm ở thủ đô Tokyo. Nhiệm vụ của Hiệp hội JGMA là lưu giữ toàn bộ các loại nắp cống trên toàn Nhật Bản. Hiện nay, tại Nhật Bản, có tổng cộng gần 120 triệu chiếc nắp cống khác nhau. Tuy nhiên, lịch sử hình ảnh và phát triển của những loại nắp cống đẹp mắt này thì không phải ai cũng biết.

Theo các nhà khảo cổ học, các hệ thống thoát nước đầu tiên đã xuất hiện tại Nhật Bản từ thời Yayoi cách đây hơn 2.200 năm trước. Trong khi đó, hệ thống thoát nước hiện đại đầu tiên được xây dựng tại Tokyo vào cuối thế kỷ 19 với sự giúp đỡ của các kỹ sư nước ngoài. Vào thời điểm đó, các thành phố tại Nhật Bản bắt đầu lắp những nắp cống với thiết kế hình học đơn giản như ở các quốc gia khác.

Cần phải nói thêm, mục đích ra đời của những chiếc nắp cống không phải là tăng tính thẩm mỹ. Thay vào đó, con người muốn sử dụng nắp cống để tăng độ bám cho những phương tiện chạy qua. Đây là một điều rất quan trọng trong điều kiện trời ẩm ướt vì nắp cống trơn có thể gây nguy hiểm cho các phương tiện chạy qua, đặc biệt mô tô, xe ga hoặc xe đạp. Những chiếc nắp cống cần đi kèm những họa tiết nhiều hướng để tăng độ bám. Đồng thời, những họa tiết trên nắp cống phải dễ hiểu dù nhìn ở hướng nào và đảm bảo không bị lỗi thời vì chúng sẽ được dùng trong ít nhất hàng thập kỷ.

Đến cuối thập niên ’50 của thế kỷ trước, một số thành phố lớn của Nhật Bản bắt đầu sử dụng những chiếc nắp cống được thiết kế cầu kỳ đầu tiên. Khi đến các khu vực khác để giúp xây dựng các hệ thống thoát nước, những kỹ sư sẽ mang theo nắp cống thiết kế mới của thành phố mình. Đó là lý do vì sao những nắp cống sẽ có tên “thiết kế Tokyo” hay “thiết kế Nagoya” ở nhiều thành phố và thị trấn của Nhật Bản.

Theo ông Noboru Fujiwara, một thành viên của Hiệp hội JGMA, công đầu trong việc phát động phong trào sử dụng nắp cống thiết kế công phu thuộc về ông Yasutake Kameda từng làm việc cho Bộ Xây dựng Nhật Bản. Trong thập niên ’80, chỉ có khoảng 60% các hộ gia đình tại Nhật Bản sử dụng hệ thống thoát nước của thành phố. Để tăng sự chấp nhận của người dân, ông Kameda đã nghĩ phần duy nhất nổi lên mặt đất trong hệ thống thoát nước chính là nắp cống phải được thiết kế thật cuốn hút. Do đó, ông đã khuyến khích các thành phố, thị trấn và làng tại Nhật Bản phát triển nắp công riêng để thu hút người dân địa phương.

Một chiếc nắp cống hình hoa tại Nhật Bản.

Một chiếc nắp cống hình hoa tại Nhật Bản.

Ngày nay, có đến 95% trong tổng số 1.780 đô thị của Nhật Bản sở hữu thiết kế nắp cống riêng. Phần lớn các nắp cống đều được thiết kế với hình cây cối, hoa cỏ, động vật, chim và các thắng cảnh nổi tiếng.

Không chỉ đẹp mắt và tinh xảo, nắp cống tại Nhật Bản còn rất an toàn, được phát triển theo điều kiện của từng địa phương. Khi trời mưa to, áp lực không khí và nước trong hệ thống thoát nước sẽ tăng cao, thậm chí khiến nắp cống bắn lên không trung, văng xa đến 10 mét. Tuy nhiên, nếu để nắp cống mở thì cũng rất nguy hiểm.

Sau khi 2 người chết vì rơi xuống nắp cống mở trong một cơn bão ở thành phố Kochi vào năm 1998, các nhà sản xuất nắp cống đã quyết định bổ sung bản lề. Tác dụng của bản lề là giữ nắp cống không bị văng xa trong khi áp suất vẫn có thể thoát ra ngoài. Sau khi áp suất giảm xuống, nắp cống sẽ đóng trở lại. Ngay cả khi nắp cống bị thổi bay, trong miệng cống vẫn còn lưới an toàn để người không bị rơi xuống cống.

Cùng chiêm ngưỡng một số chiếc nắp cống tuyệt đẹp tại Nhật Bản:

img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img
img