Vừa qua, một triển lãm mô hình tĩnh khá quy mô đã được tổ chức tại 688 Lạc Long Quân, đánh dấu một bước phát triển cho loại hình sưu tập mới tại Việt Nam. Tuy thành lập chưa lâu nhưng Câu lạc bộ mô hình tĩnh đã có những bước tiến vượt bậc, thu hút được nhiều hội viên. Phong trào chơi mô hình tĩnh cũng sôi động không kém so với kiểu chơi xe điều khiển RC – xe điều khiển từ xa (Radio Control), model kits ...

Mô hình tĩnh
Gian trưng bày các mô hình triển lãm
 
img 

Mô hình tĩnh là gì?

Thực ra mô hình tĩnh là tên gọi chung cho một loạt các loại mô hình có tính chất không chuyển động, chỉ dùng với mục đích sưu tập và trưng bày (phân biệt với loại mô hình Radio Control – RC chuyển động được). Rất nhiều người nhầm lẫn mô hình tĩnh để trưng bày với đồ chơi trẻ em. Mô hình tĩnh thường có độ chi tiết cực cao, giá thành đắt, và trong hướng dẫn của các hãng sản xuất bao giờ cũng chỉ rõ: Đây không phải là đồ chơi cho trẻ em. Họ cũng khuyến cáo người chơi ít nhất cũng là 14 trở lên. Những người tham gia sưu tập mô hình tĩnh hầu hết là những người có khả năng tài chính vững vàng và họ đều coi đây là thú sưu tầm nghiêm túc và giá trị.

img
Mô hình tĩnh chỉ nên dành cho những người từ 14 tuổi trở lên

img
Mô hình Mercedes SSLK 1931 tỉ lệ 1/18 do hãng CMC chế tác
 
img

Đẳng cấp trong thú sưu tập mô hình tĩnh

Bắt đầu bất cứ thú chơi sưu tầm nào cũng cần có sự đam mê. Tuy nhiên với các thành viên câu lạc bộ mô hình tĩnh, niềm đam mê này mạnh mẽ đến nỗi có thể ví như những “con nghiện”, thấy một mô hình đẹp mà chưa có điều kiện mua thì “vật vã” không yên. Khi đã có được “một em trong mơ” thì cảm thấy sướng không gì bằng! Các thành viên thường gọi đùa nhau với nickname “bạn nghiện” là vì thế.

Cũng như mọi loại sưu tầm khác, trong mô hình tĩnh cũng tồn tại những đẳng cấp chơi khác nhau. Những người mới bắt đầu chơi, hay nói theo kiểu dân trong nghề: bắt đầu gia nhập “hội nghiện”, thì có thể chơi với bất kỳ mô hình gì, thậm chí là mấy chiếc xe đồ chơi trẻ con. Với các "đại gia", gia tài của họ có thể có hàng trăm chiếc xe, có những chiếc giá trị hàng chục triệu đồng. Nói chung, có thể chia  người chơi thành 4 đẳng cấp như sau:

1. Người chơi mới bắt đầu

Những người mới bắt đầu thường sưu tập đủ các loại. Họ chưa có hiểu biết nhiều và sâu về thú chơi này nên chưa phân biệt được các loại đẳng cấp trong mô hình tĩnh. Họ cũng không chuyên sâu vào một loại cụ thể nào, mà có thể đủ thứ từ modelkits đến diecast, figure, gundam v.v...

img
Những người mới chơi có thể sưu tập cả những chiếc xe đồ chơi như trên.

2. Nhà sưu tầm nghiệp dư

Những nhà sưu tầm nghiệp dư đã có những hiểu biết và đam mê nhất định. Họ thường tìm đến các mô hình thương hiệu Maisto (Trung Quốc), BBurago (Trung Quốc), Welly (Trung Quốc), SunStar( Trung Quốc) và HotWheel (Mỹ). Các nhà sưu tầm nghiệp dư không khó tính trong việc lựa chọn. Chỉ cần mô hình có vẻ ngoài giống với xe thật là đủ.
 
Những hãng mô hình Trung Quốc nắm bắt rất tốt thị phần này. Phần lớn các mô hình xe loại nghiệp dư chỉ có vỏ ngoài, còn máy móc, nội thất, phanh, bánh xe, La-zăng... thường được làm bằng nhựa rất sơ sài. Thậm chí nước sơn cũng không được mượt như xe thật. Tuy nhiên ưu điểm của các hãng mô hình Trung Quốc là họ cực mạnh trong việc mua bản quyền sản xuất mô hình từ các thương hiệu xe lớn. Vì thế chủng loại xe sản xuất rất phong phú. Có mẫu xe mới ra đời khá "hot” như Lamborghini Reventon, chỉ sản xuất 20 chiếc trên toàn thế giới thì BBurago đã kịp mua lại bản quyền sản xuất mô hình và tung sản phẩm ra thị trường. Giá nói chung rất rẻ, khoảng từ 300.000 đến 700.000 đồng một chiếc. Và thế cũng đủ làm hài lòng các khách hàng dễ tính.
 
img
Lamborghini Reventon do Maisto sản xuất (Nguồn: clbmohinh)
 
img
Mô hình New Beetle của hãng Maisto, với vỏ ngoài hoàn toàn giống xe thật. Tuy nhiên, nước sơn chưa thực sự mượt mà, các chi tiết còn chưa được sắc nét.

img
Phanh đĩa và la-zăng bằng nhựa, chưa thực sự tinh xảo

img
Nội thất mô phỏng giống thật, làm bằng nhựa 100%

3. Nhà sưu tầm chuyên sâu

Những nhà sưu tầm chuyên sâu có những hiểu biết rộng về lĩnh vực mà họ sưu tầm, và thường họ khá khó tính trong việc lựa chọn mô hình. Với họ, một chiếc xe đẹp phải hội đủ những yếu tố như nước sơn phải bóng mượt không một vết gợn, phanh bằng kim loại, nội thất xe trải thảm, dây thắt an toàn giống thật, máy càng chi tiết càng tốt... Dân chơi thứ thiệt thường chọn thương hiệu AutoArt nổi tiếng với giá dao động từ 1 triệu cho đến cả chục triệu một chiếc xe, tùy từng cỡ 1/18 hay 1/12. Cạnh tranh với AutoArt là hãng mô hình Kyosho (Nhật), Minichamps (Đức) và GuiLoy (Tây Ban Nha). Giá một chiếc Kyosho hoặc Minichamps cũng tương đương với AutoArt. Ngoài ra Hotwheel cũng vừa cho ra mắt dòng sản phẩm mới Elite và Super Elite, giá cả và chất lượng so với AutoArt thì một chín một mười.

img
Chiếc Bugati Veyron (AutoArt san xuat) – Nguồn clbmohinh

img
Chiếc BMW X5 giống xe thật đến từng chi tiết (Hãng sản xuất: Kyosho)
 
img
Nội thất của chiếc Maybach 57S (do AutoArt sản xuất) với sàn trải thảm, dây an toàn bằng cao su cao cấp đàn hồi. Tuy nhiên, ghế vẫn bằng nhựa mềm mô phỏng, chưa phải bọc da thật.

img
La-zăng được khắc chạm nổi lôgô tinh xảo và chi tiết. Phanh đĩa thường được làm bằng kim loại thật hoặc mô phỏng đĩa bằng sợi carbon rất ấn tượng.

Mô hình Bugatti Veyron
Chiếc Bugatti Veyron còn có cả mô hình laptop đựng trong vali đặt trong cốp trước

img
Khoang hành lý của mô hình Kyosho X5


4. Nhà sưu tầm hàng đầu và "đồ chơi đẳng cấp"

Đây là những nhà sưu tầm lâu năm và cũng có tài chính rất mạnh. Bộ sưu tập của họ có đến hàng trăm chiếc, giá trị hàng trăm triệu đồng. Đối với các nhà sưu tầm này, AutoArt có thể là chưa đủ. Họ tìm đến những thương hiệu cao cấp hơn nữa như BBR (Italy), CMC (Đức), Exoto, Franklin Mint (Mỹ)... Những thương hiệu này cũng tương tự như Mobiado hoặc Vertu trong điện thoại di động vậy. Xe thường được làm thủ công, đẹp và tinh xảo đến từng chi tiết. Bạn có thể mở được tất cả những gì mà xe thật có thể mở: từ cửa, mui xe, nắp bình xăng, đến cốp... thậm chí nếu trong cốp là bánh xe và dưới bánh xe là máy thì chiếc xe cũng mô phỏng đúng như thế. Với cỗ máy, hầu hết được gia công bằng kim loại, bạn có thể thấy những bản lề bé xíu, những ốc vít nhỏ như một dấu chấm, những cuộn dây dẫn mỏng như sợi tóc... Nội thất hoàn toàn được bọc da, thậm chí cả tay lái. La-zăng với hệ thống nan hoa hoàn hảo...

Trong hộp sản phẩm luôn đi kèm dụng cụ để thao tác với mô hình, sách hướng dẫn, khăn trùm xe... Có được một chiếc xe thượng hạng CMC hay BBR chính là khẳng định đẳng cấp của người chủ sở hữu. Trong câu lạc bộ, rất hiếm người có được những mô hình như thế. Theo anh DungCMC, được coi là thành viên đầu đàn của Câu lạc bộ mô hình tĩnh, những mô hình siêu cấp này có giá khá cao. Một chiếc tỉ lệ 1/18 thường khoảng từ 7 đến 10 triệu, một chiếc tỉ lệ 1/12 có thể lên tới 40- 50 triệu, số tiền đủ để mua một chiếc xe máy thật hạng sang hiện giờ. Sở hữu được một chiếc xe cao cấp là mơ ước của rất nhiều nhà sưu tập mô hình tĩnh.

img
Chiếc Ferrari GT 250 do CMC sản xuất, có độ tinh xảo tới từng bộ phận nhỏ
img
 
img 
Chiếc Maserati Tipo 61 Birdcage do CMC sản xuất với ghế và động cơ chi tiết như thật
img

img
Nội thất của chiếc Ferrari 375 Plus 24H Le Mans 1954, ghế hoàn toàn bằng da thật (hãng BBR sản xuất)

img
Bánh xe của chiếc Mercedes Benz 300 SLR W 196S 1955 (do CMC sản xuất) với nan hoa mỏng như sợi tóc, bánh thể thao tháo và lắp như xe thật

img
Một phần bộ sưu tập mô hình cao cấp của một “đại gia” trong Clb (Nguồn: clbmohinh)

Một thú chơi cầu kỳ

Nếu được tận mắt xem các nhà sưu tập thao tác với xe mô hình thì mới thấy đây là thú chơi cầu kỳ như thế nào. Có thể dùng một câu miêu tả là họ "nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa". Để mở cửa hay nắp mui xe cũng phải dùng dụng cụ hoặc nhíp riêng. Theo BinMM, một thành viên câu lạc bộ cho biết: "Cầm xe mô hình cũng là một kỹ năng cần phải học. Nhiều người mới chưa biết thường cầm như đồ chơi. Thậm chí mở đóng cửa xe đập mạnh cho vui tay, mặc kệ chủ xe đứng cạnh “méo mặt”; làm vậy rất dễ gây hỏng hoặc gãy những chi tiết bé, đó là nét tinh tế của cả chiếc xe. Ví dụ, logo của chiếc MayBach 57S của AutoArt gắn vào mui xe bằng một thanh kim loại mảnh như sợi tóc. Logo này gãy đi thì coi như chiếc xe mất phần lớn giá trị". 

img
Chiếc logo Maybach rất mỏng và dễ gãy nếu người cầm không cẩn thận

Khi họp offline, chỉ những người quen biết mới được cầm và xem xét, người lạ chỉ được cầm qua hộp xốp chứ không được cầm trực tiếp vào xe. Với những mô hình cao cấp như Franklin Mint, CMC, BBR... luôn có một cảnh báo khi mở hộp là phải thao tác nhẹ nhàng, dùng dụng cụ và theo quy trình có sẵn để tránh làm hỏng mô hình. Trong hộp cũng có dụng cụ đi kèm như nhíp, tô vít, khăn trùm... Ngoài ra có hẳn một quyển hướng dẫn dày để chỉ cách chăm sóc xe. Đến với câu lạc bộ mô hình mới thấy rằng đây quả thật là thú chơi sưu tập nghiêm túc, cầu kỳ và tốn kém không thua gì các thú chơi khác.

img
Căng thẳng thao tác với một chiếc “siêu xe CMC mới”. Chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể làm hỏng cả chiếc xe
 
img
Sản phẩm Ferrari Enzo của hãng BBR, đi kèm xe còn có sách hướng dẫn, dụng cụ và khăn trùm dùng bọc xe như thật
 
img
Chiếc Ferrari Enzo có va li nhỏ đi kèm (Nguồn: Replicas)

Hoạt động của Câu lạc bộ mô hình tĩnh

Hiện nay Câu lạc bộ hoạt động chủ yếu qua diễn đàn (clbmohinh.com) và các buổi offline đều đặn vào thứ bảy hoặc chủ nhật hàng tuần. Anh HoaLinhAnh, một trong những “đầu tàu” của câu lạc bộ cho biết: "Câu lạc bộ lập ra để anh em có được sân chơi lành mạnh, giao lưu, học hỏi và giúp đỡ nhau tốt hơn".
 
Và Triển lãm được tổ chức mới đây là một bước phát triển mới, giúp khẳng định vị thế của "mô hình tĩnh" trong cộng đồng người mê xe.

Clb Mô hình
Một số thành viên câu lạc bộ mô hình tĩnh trong một buổi offline - Nguồn clbmohinh.com