Vào giữa thập niên 50 của thế kỷ trước, một nhà lãnh đạo của General Motors nhận ra rằng phụ nữ hoàn toàn có đủ khả năng để thay đổi vĩnh viễn nền công nghiệp ô tô toàn cầu về sau. Ông là Harley J. Earl – phó chủ tịch thiết kế của GM khi đó. Dưới con mắt tuyển chọn và bàn tay dìu dắt của ông, nhóm "The Damsels of Design" - những người phụ nữ đặc biệt với khả năng thiết kế xe không thua kém một ai ra đời.

"Earl nhận ra từ rất, rất sớm rằng phụ nữ ở giai đoạn hậu thế chiến thứ 2 có tiếng nói vô cùng trọng lượng trong quyết định chi tiêu của mỗi gia đình. Chuyện người vợ đưa ra quyết định chọn mua nhà, mua xe hay các khoản chi tiêu lớn khác không phải điều gì quá lạ lẫm", bà Rebecca Veit, phỉnh bút mảng Designing Women của tạp chí Core77 nhận định.

Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 1.

Earl khi đó hoàn toàn tin tưởng rằng 10 thành viên mới của đội ngũ thiết kế GM có thể giúp những dòng xe của họ đủ quyến rũ hơn, mềm mỏng hơn để thuyết phục đối tượng khách hàng nữ. Cái tên "The Damsels of Design" được GM sử dụng như 1 công cụ PR hoàn hảo và đã gây được tiếng vang không nhỏ dù bản thân những nhà thiết kế nữ đó không thích tên gọi đó cho lắm vì cảm thấy chúng không công bằng, không trân trọng được khả năng thực sự của họ.

4 người trong nhóm sau đó chuyển tới Frigidaire – thương hiệu con khi đó của GM chuyên sản xuất đồ gia dụng tiêu dùng và thương mại và để lại dấu ấn bằng concept Nhà bếp tương lai (Kitchen of Tomorrow), 6 người còn lại được chuyển về phòng thiết kế nội thất GM và trở thành nhóm thiết kế toàn nữ đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ.

Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 2.

"Họ bắt tay vào thiết kế nội thất ô tô từ con số 0 tròn trĩnh", Veit cho biết. Dù đội ngũ PR của GM khi đó quảng bá rằng họ chỉ là những "người trang trí", thực sự 6 con người đó đã làm đúng những công việc mà đồng nghiệp nam của mình trước đó đã làm, không kém – chỉ có hơn. Một vài người trong số họ còn hỗ trợ thiết kế màn hình và nhiều lĩnh vực khác của phân nhánh phụ mà hiện nay chính là GM Design.

Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 3.
Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 4.

Ấn tượng với khả năng của nhóm và cũng để quảng bá cho hình ảnh của mình, GM khi đó từng tổ chức một "triển lãm xe phụ nữ" riêng nơi 6 nhà thiết kế nữ đều có thể phô bày gu thiết kế lẫn khả năng thực sự của mình. Mỗi người trong số họ đều có 2 tới 3 mẫu xe đem đi trưng bày và không ít trong số đó sở hữu thiết kế và đôi khi là cả công nghệ đi trước thời đại.

Khác với nhiều nhà thiết kế ở giai đoạn đó, nhóm thiết kế của GM dù là phụ nữ nhưng thực tiễn đến mức kỳ lạ. Họ luôn nghĩ đến tổng thể xe và cân nhắc tới gần như mọi trường hợp, mọi phương cách xe được sử dụng trong thực tiễn để đưa ra các thiết kế thực dụng nhất, tiện lợi nhất.

Lấy ví dụ như trên Corvette huyền thoại của GM/Chevrolet, chính The Damsels of Design là những người tích hợp hệ thống dây an toàn có thể thu vào đầu tiên trên thế giới lên mẫu xe cơ bắp này. Những sáng tạo khác của họ như hốc đựng găng tay hay đèn gương sau này tiếp tục được đưa vào ứng dụng trên xe GM trong hàng thập kỷ sau đó.

Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 5.
Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 6.

Tuy vậy, quãng thời gian hạnh phúc của nhóm không được dài.

Chỉ 3 năm sau khi trở thành thành viên trong đội ngũ thiết kế chính thức của GM, The Damsels of Design đã phải đối mặt với thử thách mới khi nhà lãnh đạo đã đưa họ tới với tập đoàn Mỹ là Harley Earl nghỉ hưu. Giám đốc thiết kế mới của GM khi đó đã có một câu nói bất hủ (và bị phê phán là quá thiếu tôn trọng) rằng "không một người phụ nữ nào có thể đứng ngang hàng với nhóm thiết kế (nam) kỳ cựu của tôi".

Rất nhanh chóng, tới đầu thập niên 60, The Damsels of Design đã trở thành biểu tượng của quá khứ. Chỉ còn 1 người trong số họ quyết tâm bám trụ tại General Motors – Suzanne Vanderbilt. Bà đã cố gắng chứng tỏ bản thân mình, chứng tỏ rằng lời nói của vị giám đốc trên là sai trong suốt 23 năm sau đó. Dù vậy, thành tựu mà Suzanne đạt được là không đủ. Veit nhận định rằng nếu Harley Earl không nghỉ hưu vì tuổi già vào lúc đó, mọi chuyện có thể đã rất khác.

Từ công cụ PR, 6 phụ nữ này chứng minh với cả thế giới họ thiết kế xe tốt hơn cả đàn ông, tạo nên quy chuẩn trên nhiều xe hơi ngày nay - Ảnh 7.

Dù vậy, Suzanne vẫn hoàn toàn có quyền tự hào về những gì mình đã làm, vì đã cố gắng hết sức dù rào cản giới tính đã khiến bà không thể đạt được cái kết viên mãn. Trong thập niên 1960, bà đã được công nhận bằng sáng chế cho phát minh lưng ghế bơm hơi giúp hỗ trợ lưng và bụng người dùng. GM khi đó có cân nhắc ứng dụng phát minh đó nhưng không đưa vào sử dụng… cho đến hàng chục năm sau.

Dù khởi nguồn chỉ là một công cụ PR cho GM, The Damsels of Design đã chứng minh được khả năng thực sự của mình sau đó. Họ không chỉ thiết kế xe cho phụ nữ mà còn cho đàn ông, cho gia đình, cho khách hàng mọi lứa tuổi. Lối suy nghĩ thực tiễn và luôn cân nhắc đến tổng thể của họ vô cùng tiến bộ và rất giống với tư duy hiện đại ngày nay: con người thiết kế cho con người, thay vì chỉ là phụ nữ thiết kế cho phụ nữ.

Tham khảo: WNYC