Không phải dễ dàng để có thể sở hữu được một chiếc ô tô. Và đối với nhiều người, phương tiện bốn bánh có thể là một gia tài không nhỏ đối với họ. Bởi lẽ chi phí cho một chiếc xe chỉ là một khoản cố định, bên cạnh nó còn là chi phí cho nhiên liệu, bảo hiểm, bảo dưỡng, sửa chữa… và rất nhiều khoản “phụ phí” xê dịch khác. Chính vì tâm lý đó, nhiều chủ xe thường không tiếc tiền để chọn dịch vụ “chăm sóc” xe tốt nhất. Để cho yên tâm nhất, nhiều người vẫn đưa ô tô vào các xưởng sửa chữa ngay tại đại lý hãng xe, bởi “niềm tin tưởng tuyệt đối” rằng đó là nơi dịch vụ tốt nhất với đầy đủ phụ tùng chính hãng. Tuy nhiên, ngoài những lời “tự khẳng định” của các đại lý, liệu người tiêu dùng còn căn cứ nào để xác minh, và số tiền “ngất ngưởng” mà chủ xe chi ra hòng tìm kiếm những cái “nhất” đó liệu có đáng “đồng tiền bát gạo”?

Giá cả “chót vót”…

Một điều dễ nhận thấy là mức giá mà xưởng dịch vụ của hãng xe đưa ra luôn cao hơn rất nhiều so với các gara không chính hãng. Sự chênh lệch này “nhẹ” thì gấp 2 – 3 lần, còn đối với một số chi tiết bản lớn của xe, thậm chí mức giá có thể cao hơn bên ngoài tới hơn 10 triệu/ chi tiết. Rõ ràng sự khác biệt quá lớn ở cùng một dịch vụ như vậy khiến cho không ít người giật mình. Tìm hiểu sơ qua mức giá của một số phụ tùng phổ thông mà khách hàng thường tìm, miếng nhựa chắn bùn ở phía trước của một chiếc Honda Civic có giá dao động từ 500 - 600 nghìn/ chiếc, trong khi mức giá mà xưởng dịch vụ Honda đưa ra có giá 970 nghìn. Toyota vốn là nhãn hiệu quen thuộc của người tiêu dùng Việt Nam, một phần cũng bởi vì khách hàng không phải lo nhiều tới vấn đề tìm kiếm phụ tùng thay thế. Tuy nhiên, không vì thế mà giá cả ở các xưởng dịch vụ của hãng “mềm” hơn chút nào. Nếu thay thế một bộ đèn cho chiếc xe Toyota, xưởng hãng sẽ “hô nhẹ” khoản tiền 15 triệu đồng. Trong khi đó, chỉ cần một chút hiểu biết và mày mò, khách hàng có thể tự mua đèn ở các con phố chuyên bán phụ tùng với mức giá 5 triệu đồng cho hàng loại 1 (hàng nhập khẩu Thái Lan) và 4 triệu hàng loại hai (xuất xứ Đài Loan). 10 triệu đồng chắc chắn là số tiền quá nhiều cho dịch vụ chăm sóc xe, bởi đối với những chi tiết đơn giản như vậy, các cửa hàng phụ tùng sẵn sàng thay tại chỗ cho khách mà không đòi hỏi thêm một ngàn.
 
img
Đồng Nhân, Một trong những con phố chuyên bán phụ tùng xe nổi tiếng Hà Nội.

… chất lượng cũng chỉ… ngang nhau!

Vẫn tâm lý “đắt xắt ra miếng”, nhiều người cho rằng với một số tiền như vậy, họ sẽ được thay thế những phụ tùng chất lượng nhất, và đương nhiên không bao giờ dính phải “hàng nhái”. Tiến hành một vòng qua những con phố chuyên bán linh kiện, phụ tùng xe mới biết thực tế không hề như vậy. Lấy cớ tìm mua đôi gương chiếu hậu cho chiếc Camry nhập, chúng tôi được cửa hàng cho xem hai loại mặt hàng với giá cả khác nhau. Nhìn chung, hàng có xuất xứ Thái Lan (như chủ cửa hàng quảng cáo) có mức giá 6 triệu đồng/ đôi. “Mềm” hơn, khách hàng có thể chọn hàng Đài Loan giá từ 4 – 4,5 triệu đồng/ đôi. Theo lời khẳng định của các chủ cửa hàng, hai loại này có chất lượng chênh lệch nhau rất ít và phải là người biết phân biệt, quan sát kỹ mới thấy được. Một chủ cửa hàng còn tự tin khẳng định, họ chính là “nguồn hàng” chuyên cung cấp phụ tùng cho một số xưởng dịch vụ chính hãng. Cách thức làm việc rất đơn giản: Bên xưởng chỉ cần gọi điện, cửa hàng sẽ cho xe ôm chở qua và hàng được “tuồn” vào qua cổng sau.

img
Những sản phẩm như thế này...


img
... rất có thể được "đội giá" chót vót khi vào tới xưởng sửa chữa.


Mức giá chênh lệch khá nhiều, tuy nhiên hóa đơn mà khách hàng nhận được thì chẳng bao giờ lại “suy suyển” một xu. Những con phố phụ tùng trên địa bàn Hà Nội, đặc biệt các khu “chợ trời” là nơi chuyên cung cấp phụ tùng cho các xưởng sửa chữa, gara kể cả chính hãng hay tư nhân. Điều đơn giản là hãng từ nhà sản xuất cung cấp luôn có cao hơn rất nhiều do chịu nhiều chi phí như thuế, vận chuyển, trung gian… Theo như tiết lộ của một chủ cửa hàng trên phố Nguyễn Công Trứ, mặt hàng cung cấp cho xưởng chính hãng thường là 2 loại có giá cao nhất, hay còn gọi là đồ “xịn” và “giả xịn”. Tuy nói là “cao”, nhưng chi phí gốc cũng chỉ bằng 1/3 hoặc rẻ hơn nữa so với mức giá trên giấy tờ. Rất khó để phân biệt các mặt hàng này, bởi mỗi loại linh kiện lại có một dấu hiệu nhận biết khác nhau. Linh kiện “giả xịn” thường được các xưởng sử dụng nhiều hơn, chất lượng cũng tương đương nhưng có xuất xứ từ Đài Loan và hầu như phải là người trong nghề mới phân biệt được. Tuy nhiên, cũng có một số chi tiết xe dễ "phân biệt" hơn. Điển hình như chi tiết gương của xe Toyota. Những sản phẩm làm nhái không được dập chìm tên hãng ở phía dưới được bán với giá rẻ nhất - 3 triệu đồng. Hàng loại thường, phía dưới gương chỉ có chữ "Toyota" có giá 4 triệu. Theo bật mí của chủ cửa hàng, gương "xịn" là loại gương được dập tên hãng kèm theo cả mã hiệu. Đây cũng là mặt hàng có giá cao nhất, 5 triệu đồng. Bộ công tắc cửa kính hàng loại 1 có lớp vỏ nhựa đen mờ, cứng cáp và trông "xịn" hơn hẳn hàng loại 2 giá chỉ còn một nửa. Những sản phẩm đó, khi được bày trong tủ kính của xưởng chính hãng, mặc nhiên sẽ được “rửa” thành đồ hãng cho dù giá gốc rẻ hơn hẳn hàng xịn, và dĩ nhiên còn “đội” thêm rất nhiều tiền “dịch vụ”. Khi đã thay thế, lắp đặt vào xe, chỉ có trời mới chứng thực nổi cho các “Thượng Đế”. Làm một phép tính đơn giản như sau: Thay vì mang xế yêu tới xưởng chính hãng và “rút ví” 6 triệu đồng cho bộ phận công tắc lên kính, chúng ta có thể mua chính chi tiết đó với giá 2 triệu đồng cùng chất lượng và 1 triệu đồng cho loại chất lượng kém hơn, cộng thêm tiền dịch vụ lắp đặt (nếu bạn không tin tưởng để cửa hàng lắp miễn phí), khách hàng vẫn tiết kiệm được hơn một nửa khoản chi phí. Vậy hơn 3 triệu đồng đó, người tiêu dùng đã trả cho cái gì? Chưa kể đến một số chi tiết đặc biệt “lời” cho xưởng như gương, đèn, cánh cửa hay những “ca” sửa hỗn hợp, mức chi phí chênh lệch thậm chí có thể lên tới 10 - 15 triệu đồng.
 
img
Một bộ công tắc cửa kính loại 1 giá 2 triệu (bên dưới), và loại 2 giá chỉ 1 triệu. Trong khi giá thay thế trong hãng là 6 triệu.


img
Nếu so sánh, dễ thấy hai chiếc khóa cửa xe hàng xịn (bên trái) và hàng thường có sự khác biệt về chất liệu.
 
img
Một chiếc gương Toyota loại "thường".
 
Khách hàng sẽ không tiếc tiền cho một dịch vụ đảm bảo chất lượng, cho dù đó là cơ sở trong hay ngoài hãng. Khi đã quyết định chi tiền, chắc chắn ai cũng yêu cầu phải được nhận lại đúng với giá trị mình đã bỏ ra. Đó là một quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng mà bất kỳ doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh nào cũng cần phải ghi nhớ. Và nếu để phù hợp với giá phụ tùng, sửa chữa, thay thế như chính hãng hiện nay, có lẽ các hãng xe nên tạo thêm những giá trị riêng cho mình để có thể "cạnh tranh" với những xưởng tư nhân. Những nơi tưởng chừng như không được đầu tư lớn, lạc hậu,, nhưng lại luôn lấy uy tín, chất lượng, dịch vụ tốt lên hàng đầu để có thể cạnh tranh và tồn tại.
 
Ảnh Hà Phạm