Chuyên gia chỉ ra "phép màu" cứu 379 người kịp thoát khỏi máy bay sau vụ va chạm chấn động ở Nhật Bản

Theo Graham Braithwaite, chuyên gia về an toàn bay tại Đại học Cranfield ở Anh, máy bay công nghệ cao và văn hóa đào tạo của hãng hàng không có thể là chìa khóa để ngăn chặn thảm họa.

90 giây để thoát hiểm

Tối ngày 2/1, chuyến bay 516 của Japan Airlines bốc cháy khi hạ cánh xuống sân bay Haneda của Tokyo, sau khi va chạm với máy bay của lực lượng bảo vệ bờ biển đang trên đường hỗ trợ thảm họa động đất.

Hình ảnh trong máy bay cho thấy hành khách đang khẩn trương sơ tán trong cabin ngập khói. Hành khách rời khỏi đó bằng cầu trượt bơm hơi trước khi toàn bộ máy bay bị lửa thiêu rụi. 

Braithwaite nói với Business Insider, theo các quy tắc an toàn, một máy bay đủ điều kiện vận hành chỉ khi chứng minh được có thể sơ tán chỉ trong 90 giây, dù chỉ 50% lối thoát hiểm hoạt động.

Dù vậy, kết quả thử nghiệm vẫn thường được tiến hành trong môi trường lý tưởng. Như toàn bộ hành khách đều là người lớn khỏe mạnh, bầu không khí không có sự căng thẳng thực sự. 

Trong thực tế, các chuyến bay thường có cả trẻ em và người cao tuổi vốn mất nhiều thời gian thoát hiểm hơn, bầu không khí cũng ngột ngạt hơn khi cận kề sinh tử.

Trong hoàn cảnh đó, chuyên gia chỉ ra rằng, việc sơ tán được toàn bộ hành khách trên máy bay của Japan Airlines rất ấn tượng. Không có trường hợp tử vong nào, chỉ có 17 hành khách bị thương nhẹ.

Chuyên gia an ninh hàng không Jeffrey Price, giáo sư hàng không của Đại học bang Colorado, mô tả việc toàn bộ hành khách và phi hành đoàn chuyến bay 516 thoát nạn là một "phép màu".

"Vụ thoát hiểm thành công không chỉ cho thấy sự phi thường của phi hành đoàn mà cả chính hành khách, khi hàng trăm con người có thể rời khỏi trước khi máy bay hoàn toàn bị lửa thiêu rụi. Điều đáng kinh ngạc là các hành khách vẫn giữ bình tĩnh và không hoảng sợ. Tâm lý yếu trong hoàn cảnh đó vốn rất dễ gây hỗn loạn và nhiều thiệt hại về con người hơn", ông nói với Business Insider.

Mặc dù các sân bay có lực lượng cứu hộ thường xuyên túc trực, nhưng thường mất ít nhất 3 phút để đội có mặt tại hiện trường. 

"Mất khoảng 90 giây để ngọn lửa xuyên qua thân máy bay. Như vậy, hành khách và phi hành đoàn gần như phải tự xử lý tình huống trong khoảng 1-2 phút đầu", ông cho hay.

Ngoài ra, theo chuyên gia, cuộc sơ tán thành công "cũng nói lên độ bền và thiết kế của máy bay hiện đại tốt đến mức nào".

Thiết kế của máy bay tốt như thế nào?

Sau thảm họa Manchester 1985 khiến 55 người thiệt mạng, cabin máy bay thường được thiết kế bằng vật liệu đặc biệt để ngăn lửa lan nhanh và tạo ra khói độc. 

Máy bay hiện đại được thiết kế sao cho lối thoát hiểm dễ tiếp cận từ mọi vị trí, đèn đủ sáng để nhìn ổn trong điều kiện tầm nhìn kém, chẳng hạn khói lan rộng.

Tất nhiên may mắn cũng đóng vai trò nhất định. Thân máy bay còn tốt hay lính cứu hỏa đến kịp thời cũng giúp hành khách có thêm thời gian thoát hiểm.

Một nghiên cứu năm 2002 cho thấy các phi công có khoảng 17 phút để hạ cánh an toàn kể từ khi phát hiện có hỏa hoạn trên máy bay. Vì vậy, việc máy bay của Japan Airlines đã hạ cánh được trong vụ tai nạn hôm 2/1 là một yếu tố quan trọng giúp vụ sơ tán thành công.

Japan Airlines tập trung đào tạo về an toàn

Sau thảm họa đâm vào núi năm 1985 khiến 520 người thiệt mạng, Japan Airlines đã luôn chú trọng vào vấn đề an toàn. 

Tất cả nhân viên phải thường xuyên đến trung tâm an toàn hàng không thuộc trụ sở của hãng. Ở đó, nhân viên được đào tạo về những hậu quả có thể xảy ra với máy bay và cần làm gì để đảm bảo an toàn.

"Tôi cho rằng văn hóa trong JAL cũng tạo ra sự khác biệt tạo nên kết quả đáng kinh ngạc từ sự kiện bi thảm này", Braithwaite cho hay.